Em yêu dấu,
Trời Cali đang vào mưa làm anh nhớ mùa mưa hè Sàigòn, trời mưa dai dẳng khi bên ngoài nền trời tối om vào 9, 10 giờ đêm, ngồi trong căn phòng ngủ quen thuộc anh nghe bài tình ca buồn da diết: "Il pleut dans ma chambre" của nhạc sĩ Charles Trenet, mưa rơi rỉ rả, mưa buồn hiu thấu nỗi lòng bên tiếng hát từ đĩa nhạc 33 tours xa xưa ngày nào của cô Yvonne từ Paris gởi về cho, nhạc dâng lên trong hồn đắm chìm trong nỗi nhớ nhung nhiều về em:
J'écoute la pluie
Douce pluie de septembre
Qui tombe dans mon lit
Le jardin frissonne toutes les fleurs ont pleuré
...
Pour la venue de l'automne
Et pour la fin de l'été
Mais la pluie fredonne
Sur un rythme joyeux
Tip et tap et tip top et tip
Et tip tip et tip
Et tip top et tap..."
Anh còn nhớ mùa mưa Sài Gòn năm xưa, mưa đêm cho trời mát lạnh và tháng 9 cuối hè cho anh nhớ đôi ta sống trong cái thành phố đó, em ở đầu này đường Trần Hưng Đạo và anh từ hướng kia đường Lê Thánh Tôn mà nỗi lòng sao bồi hồi theo từng nhịp mưa rơi, nghe sao lòng buồn tênh, buồn như lời ca của Charles Trenet mà thi sĩ Thụy Vy từ Paris đã chuyển ngữ ca khúc sang lời Việt ngữ:
Mà như mưa ngập hồn tôi
Mưa nhẹ bay Tháng Chín nhớ nhung
Như rơi trên giường
Mưa bay cho hoa đẫm ướt lệ rơi
Cho vườn hoa thêm giá băng
...
Mưa cho mùa thu tới
Mưa mãi tận hè miên man
Nhưng tiếng mưa khẽ rơi
Mưa như âm điệu vui tươi
Tí tách khẽ rơi
Tí tách khẽ rơi
Tí tách khẽ rơi..."
Mưa mang bản chất buồn lâng lâng dâng lên trong tâm tư, mưa rơi và rơi mãi như hắt hiu bên ngoài, mưa cho đường khuya ẩm ướt, khi ánh đèn đường loe loét màu vàng vọt nhạt nhoà không còn thấy rõ nữa, vì mưa rơi như phố vắng thưa người. Rồi sau đó anh cho chạy bài "Phố Vắng Em Rồi" của Mạnh Phát, chiếc máy hiệu Philips cổ điển năm nào dâng lên giọng ca Thanh Phong mang vẻ hờn trách và anh nghe hồn lắng đọng theo từng lời ca sao mà thắm thía nhìn cơn mưa hồn nhiên ngoài kia vẫn làm mình dâng tràn hồn tê tái, mà lắm lúc anh nghĩ các nhà thơ, văn sĩ hay nhạc sĩ họ thích đam mê, họ cảm nhận sự lãng mạn để từ đó hứng lấy nguồn thơ, văn hay nhạc. Thật đúng, anh nghĩ là vậy:
Đêm qua trắng đêm mơ thương hình bóng cũ xa xôi
Em ơi! bước đi xa nhau rồi ngày vui đâu còn,
Đèn vàng nhòa sương chưa tắt,
Khu phố xưa lạnh buồn tênh...."
Song song với cảm giác vắng em khi xác pháo nhuộm đỏ sân nhà ai lại là cõi lòng cô liêu tan tác trong hồn anh, thi sĩ Hoàng Ngọc Liên dâng sầu qua 4 câu thơ bi ai, hồn bâng khuâng tâm tư băng giá khi "Phố Vắng Em Rồi":
Tình cũ, thề xưa, lỡ hẹn rồi
Phố vắng như hồn anh giá lạnh
Gió vàng tâm sự nhớ thương thôi!"
(thơ Hoàng Ngọc Liên)
Như hôm nào em sang sông, mộng lòng chín đỏ như pháo vui hồng thắm nhà ai, để anh cuộn mình trong chăn sưởi ấm con tim lạc lõng, và cho anh bao trống vắng, bao nuối tiếc tháng ngày cũ, bao buồn vơi khi cơn mưa tràn về thấu lạnh tâm hồn:
Anh cuộn mình ủ rũ buồn vơi
Mưa rơi trĩu nặng, lòng ảo não
Thôi rồi tan tác tình sầu rơi!"
(thơ VHla)
tiếp tục rơi, và rơi thêm cho hồn anh thêm băng giá cho vần thơ ngày cũ dâng tràn xót xa. Cảm nhận cái lạnh giá u hoài từ cơn mưa Paris hay mưa Los Angeles bên ngoài hay cơn mưa trong lòng ngày xưa, tương tự như hồn thơ nặng trĩu tâm tư gợi nhớ hiện về:
Giọt rơi chấm phá rã rời trong tôi
Nghe như tiếng pháo đơn côi
Sang ngang ai nỡ đành thôi duyên mình"
(thơ VHla)
Bên ngoài không gian trở nên giá buốt, mưa cho cuộc tình thêm mong manh, thêm đơn côi. Nếu mưa trong nhạc Mạnh Phát cho hồn anh trống vắng thì nhạc sĩ Diệu Hương nhắc ta cơn mưa lòng buông nỗi nghẹn ngào, chứa chan nhiều lưu luyến qua bài ca: "Mưa Còn Rơi Mãi Vì Ai":
Mưa rơi bến mang bên thềm
...
Mưa trong từng nỗi nhớ
Ta không còn tuổi thơ
Riêng một mình lặng lẽ trông chờ... "
Mưa cho nước mắt lăn dài, mưa cho ánh mắt u hoài, em ơi! Này em hỡi, nếu có ra đi vì duyên mình chẳng đặng, định mệnh khắt khe của kiếp nhân sinh khi mà bao năm nhìn mưa lặng lẽ rơi cuốn theo dòng đời, sao lại có chuyện tình mình buồn thế, em nhỉ:
Cô đơn ta trong thầm lặng
Hạt mưa lấn theo nỗi buồn
Từng ngày dài qua năm tháng
Vì sao tiếng mưa rơi hoài
Giọt nước mắt tuôn đêm dài
Mưa còn rơi mãi vì ai?"
Mưa rơi phố nhỏ âu sầu, mưa trong khúc ca "Mưa Phố Cũ" của Ngọc Diễm Paris khi phím đàn dâng cung buồn của chiều xưa:
Trên những con đường ngày xưa ta đã qua.
Mưa cứ rơi,
Phố vắng u sầu; giờ đây em thiếu ta."
Mưa năm nào ta đưa nhau về như lời ca của nhạc Nguyễn Ánh 9 mà ca sĩ Thanh Mai vang lời ca trong khuôn viên sân trường đại học, em còn nhớ không?:
Mình em trên hè phố vắng
Đêm mai ai đưa em về
Mắt em lệ ướt long lanh"
Mưa ơi, sao mưa rơi mãi, mưa nỡ cuốn trôi khung trời kỷ niệm ngày xưa và mưa ghi dấu u buồn chợt về hôm nay, để rồi khi ta xa nhau thì xin em thôi dỗi hờn, thôi muộn phiền, em nhé:
Người ơi xin đừng hờn dỗi
Đêm nay cô đơn đi về
Xin người hãy nhớ tình tôi"
Nếu xa nhau, anh linh cảm cho mùa mưa lại về ướt mắt hoen bờ mi em như "Khi Người Yêu Tôi Khóc", nhạc Trần Thiện Thanh cho cả phố vắng buồn tênh trong từng nhịp tim, hơi thở quyện lấy trong nỗi nhớ của anh ngày nào:
Cho từng cơn mưa lũ xoáy trong tâm hồn
Khi người yêu tôi khóc thành phố buồn thiu
Em ơi tôi nói một lần ưu ái trên cung ngà hắt hiu..."
Hôn em trong mưa; Ôi, nụ hôn ướt đẫm bờ mi cho lòng ai dâng hoa, mắt lệ nhạt nhòa trong đắm say, cho ta khúc ca "Khóc Trong Mưa":
Giấc mơ ngày xưa nhìn
anh ngồi âm thầm hát khúc yêu đương
Nhớ anh thật nhiều... có hay chăng ?
Ngẩn ngơ chờ mong đừng quên
tình yêu của em dành mãi cho anh nhé !...
Con tim yêu luôn mong chờ ai luôn nhớ ai ?
Môi hôn đầu tiên trao nhau dưới mưa, nhớ không ?"
Nhà thơ Nguyễn Vạn Thắng đã dâng ngọn sầu rơi qua bài thơ mưa, xin em hãy đọc nhé:
Cho lòng giá lạnh, nỗi niềm đau
Mây sầu giăng tím, tình vương vấn
Nuối tiếc thời gian những buổi đầu
Mưa lạnh thêm buồn lúc vắng em
Lòng vương sợi nhớ chiều không tên
Bâng khuâng tiếc nhớ về em mãi
Để nỗi sầu dâng với muộn phiền."
("Chiều Mưa Buồn", Nguyễn Vạn Thắng)
Còn gì nữa đâu em nhỉ khi thi nhân Quách Xuân Sơn ngâm bài thơ "Mùa Mưa Kỷ Niệm" đong đầy những lời nghẹn ngào trong mưa, những giọt nước mưa buồn tiễn đưa nhau ? Hay có điều gì đó chung với nỗi niềm ta:
Hai đứa cùng bên nhau
Mùa mưa nào chao đảo
Lòng đơn nhuốm nghẹn ngào
Mùa mưa và mùa mưa
Những giọt buồn tiễn đưa
Nhìn chùm hoa nước vỡ
Gợi sầu chuyện năm xưa."
Em à, ta yêu nhau khi đời nhiều hạnh phúc, ta đã cho nhau tình nồng nàn khi trao lời tình tự đầy ái ân ngày xưa. Phút chia tay, mưa rơi cho câu giã từ quên lãng, anh mời em nghe lại bài "Mưa Chiều Phố Nhỏ", nhạc Huỳnh Nhật Tân sáng tác mà nỗi lòng sao lại buồn rơi:
Hạt mưa rơi cho vỡ nát tim này
Ngày anh đến cớ sao nhiều nước mắt
Em đã về để lại nỗi cô đơn.
Trên con phố nhỏ đường chiều giăng mưa
Còn không em bao nỗi nhớ đong đầy
Lời ân ái đã theo người đi mãi
Câu giã từ người không nói bao giờ."
Bài ngợi ca chiều mưa khác, khi mưa rơi, rơi mãi còn rơi, rơi cho xao xuyến hồn ta, rơi cho vấn vương kỷ niệm. Khúc ca du dương của cơn mưa khi chiều về nhà em và khi mưa rót sầu dâng tâm tư. Bài "Mưa Chiều Kỷ Niệm" nhạc phẩm của Duy Yên và Quốc Kỳ quyện thấm hồn đôi ta, để mình bên nhau yêu đương, cho mưa giăng ướt lối về nhà ngày nao:
Hai bên đường phố đã lên đèn
Mưa xuân giăng giăng mờ trắng khung trời
Ngồi bên nhau lưu luyến
Mưa thấm ướt đôi bờ vai"
Trong cái âm hưởng của nhạc mưa như trên, bài "Mưa Chiều" của nhạc sĩ Anh Bằng đưa hồn hai ta vào chất ngất hồn nhạc cô liêu:
Bước chân dầm mưa trống vắng cô liêu
Từng vòng tay đầy ôm ấm tình yêu
Em vẫn như chim nhỏ ban chiều
Lòng mình bây giờ hoang vắng lẻ loi
Trăm dối gian xin trả cho người
Giờ chỉ còn tiếng buồn mưa rơi..."
Lời thơ của thi nhân Ngọc My về cơn mưa gọi nhớ tình xa qua bài trùng tên, "Mưa Chiều" như mưa giăng khắp lối về cho buồn hiu nỗi lòng:
Nhìn ngoài hiên nghe cõi vắng cô đơn
Giọt mưa rơi hóa bong bóng bập bềnh
Gợi niềm nhớ về bên trời xa thăm..."
Rồi kế tiếp là nhạc phẩm "Lạnh Trọn Đêm Mưa", nhạc của Huỳnh Anh mà Elvis Phương rót tiếng ca trầm ấm, u buồn theo dòng nước mưa thoảng nhẹ vào hồn anh khi tình ta vào ngã rẽ chia ly:
Mưa cho phố nhỏ càng buồn thêm
Mưa rơi gác xưa thêm lạnh vắng
Phòng côi lắng tiêu điều
Đường khuya vắng đìu hiu..."
Để rồi sau này đôi ta quên nhau trong tình trường, mưa có về nhạt nhoà bờ mi em ? Hay mưa hãy rơi xuống cho mắt em thêm u hoài, như dòng lệ nào đã chảy xuống cho tình yêu đôi ta tan vỡ. Những chiều hẹn hò để mưa rơi cho tình mình buồn thêm, dòng nước mưa như đã xóa nhòa ngày tháng cũ để rời xa chúng ta, anh tự vấn mình. Em hãy nghe bài hát "Mưa Buồn Trong Mắt Em" của Lê Xuân Hân nối tiếp sau đây, em nhé:
Chiều đã dâng lên qua khung buồn tình yêu chợt đến
Như đã bao lần chiều hò hẹn vàng quanh lối xưa
Mình ngồi gần kề nhau dưới mưa
Ðôi môi em ngất ngây lời hứa..."
Trên chiếc xe gắn máy quen thuộc 90 phân khối ngày xưa, anh đưa em về mà hình như bờ vai ướt thấm chiều mưa. Mưa Sài Gòn cho không gian nhạt nhòa hiu quạnh rửa đi lớp bụi trần gian, những ưu phiền của thời gian, cho hồn dâng lên kỷ niệm bồi hồi dấu yêu trong thơ của Nguyễn Tất Nhiên, hay trong nhạc của Phạm Duy,"Em Hiền Như Ma Soeur" một thời ta bên nhau, bao lưu luyến ngày ngày hẹn gặp:
Như mưa đời phất phơ, chắc ta gần nhau chưa?
Tay ta từng ngón tay, vuốt tóc em lưng dài
Đôi ta vào quán trưa, nhắc nhau tình phôi pha..."
Khi người thi sĩ ẩn mình trong tâm tưởng lãng mạn, với tâm hồn yêu đương, Nguyễn Tất Nhiên cho đôi ta cái hoài niệm đưa nhau về dưới mưa qua thi phẩm bất hủ "Đưa Em Về Dưới Mưa" đó, để nhắc nhở tình mình xao xuyến bờ môi, cho lòng mình lưu luyến về cơn mưa màphố xá Sài Gòn tràn ngập nước mưa lầy lội, và cũng Sài Gòn có cơn mưa rào bất chợt cho ướt sũng bờ vai em gầy, em còn nhớ không hở?:
Đưa em về dưới mưa, áo em bùn lưa thưa
Đưa em về dưới mưa, hỡi cô em bé nhỏ
ôi duyên tình đã qua, có bao giờ không xưa?
Vai em tròn dưới mưa, ướt bao nhiêu cũng vừa
Như ưu tình đã xa, thấm linh hồn em yêu... "
Cũng trong lời thơ Nguyễn Tất Nhiên về mưa trong dĩ vãng chợt về, nỗi ngậm ngùi khi nhìn mưa rơi, Nguyễn Tất Nhiên sáng tác bài "Thà Như Giọt Mưa", nhạc do Phạm Duy, em còn nhớ chiều mưa Biên Hòa để nhìn tượng đá buồn thiu?:
thà như giọt mưa khô trên tượng đá
thà như mưa gió đến ôm tượng đá
có còn hơn không, có còn hơn không
có còn hơn không, có còn hơn không"
Trời mưa cho chúng ta xa nhau, nghe như chạnh lòng vắng xa từ dạo ấy, khi mà Sài Gòn thay tên và chúng ta đã vĩnh viễn xa nhau. Bài thơ của thi sĩ Vũ Đình Trường "Chút Tình Đã Xa" thay cho lời tiễn biệt buồn thêm, kỷ niệm xưa hãy giữ cho những dấu yêu xưa, vì một thời để yêu, một thời để nhớ đã qua rồi..., em à:
Nghe hồn xao xát chút tình đã xa
Người đi mắt ứa lệ nhòa
Còn trong ta nỗi xót xa nghìn trùng
Sầu xưa chín rụng như sung"
(Vũ Đình Trường, Sàigòn 1975)
Em nhé, mùa mưa năm nào đã cuốn trôi mộng tình của chúng ta, còn chăng là kỷ niệm của Sài Gòn vấn vương thuở nào mà nhạc mưa "Phố Mưa Bay" sẽ tiễn biệt chúng ta để sau đây anh dâng nỗi niềm mưa rơi, để viết thêm cho các bằng hữu thơ văn, và những ai yêu mưa như yêu thơ hay yêu nhạc khi mưa về. Cơn mưa sau cùng cho em được nhạc sĩ Đỗ Quang ngậm ngùi diễn tả khi tình yêu chấp cánh bay đi theo thành phố mưa bay:
Bàn chân bước đi trong âm thầm
Và nhớ em đau trong lòng
Khóc thương tình yêu đơn phương
Xin yêu muôn đời mãi không thôi
Yêu làm chi tình yêu cuồng si suốt cơn mê đời
Tình yêu như hóa tan trong gió
Ngàn bông hoa cuốn theo cơn đau
Thôi đành chia tay hỡi người
Giờ đây ta xa nhau rồi."
(nhạc "Phố Mưa Bay", Đỗ Quang)
* Mưa rơi như lời tâm sự với các bằng hữu:
Này bạn nhé,
Hằng năm Sài Gòn có tháng 6 đánh dấu không gian vào hè khi trời bắt đầu vào mưa, thi sĩ Nguyên Sa ghi dấu mưa rơi trong thi ca tháng 6 qua bài "Tình Khúc Tháng Sáu", được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ thành nhạc, mời bạn hãy lắng nghe tình khúc trời mưa tháng Sáu, bạn nhé:
Trời mênh mang xõa kín bờ mi ngoan
Gót bước buồn lây trong gió chiều mưa bay
Hồn bâng khuâng nghe tiếng gọi đam mê
Anh muốn cùng mây giăng kín đường về
Gọi tên em, gọi tên em cho mát bờ môi ấy
Hãy nói bằng đôi môi, bằng tiếng rượu nồng
Mình yêu nhau, mình yêu nhau
Dù trời mưa bay, mưa bay..."
Rồi ca khúc khác là "Tháng Sáu Trời Mưa", cũng được nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đưa vào phím nhạc:
Trời không mưa anh cũng lạy trời mưa
Anh lạy trời mưa phong tỏa đường về
Và đêm ơi xin cứ dài vô tận
Đôi mắt em anh xin đừng lo ngại"
Từ mưa hè Tháng Sáu của Nguyên Sa và Ngô Thụy Miên đưa chúng ta đến mưa xuân đầu năm của Vương Ngọc Long và Phạm Anh Dũng trong bài nhạc mang âm điệu nghe vi vu, nghe nhẹ nhàng tâm tưởng "Mùa Xuân Nào Có Nhau". Mưa đến bất giác nhắc nhở xuân lại về, mưa cho mai vàng hé nhụy đơm bông, mưa cho lộc may đến nhân dịp đầu năm mới để đôi tình nhân có nhau trong đời:
Trên góc phố hoang tàn
Giữa đêm dài đợi gió
Tình yêu như sao băng
...
Cành mai vàng hé nụ
Lộc xanh biếc ban đầu
Niềm tin yêu chợt sáng
Mùa xuân nào có nhau ?"
Thi nhân Vương Ngọc Long sáng tác tiếp khúc nhạc mưa rơi trên quê hương anh có Hàn giang của Đà Nẵng dấu yêu. Hãy nhìn mưa bay mịt mù, mưa bay nhạt nhòa miên man, mưa về tràn khắp không gian:
Lênh đênh chiều buông lơi
Câu thơ nào chơi vơi
Giạt trôi đời chiêm bao
Ngậm ngùi bóng trăng xưa
Tiếng hát buồn trong mưa
Cồn cào cơn sóng nhớ
Trên biển tình đong đưa"
Cũng trên sông Hàn đó, bài "Mưa Hàn Giang" được nhạc sĩ Lê Văn Thành soạn thành ca khúc gói ghém kỷ niệm quê hương, nơi nhà thơ Vương Ngọc Long ghi dấu những nhớ nhung ngày xưa để ngày nay khi ngắm mưa rơi chỉ cho thi nhân thêm nỗi ngậm ngùi:
Mưa rơi hồn chơi vơi
Dập dềnh cơn sóng nước
Chèo đưa thuyền buông lơi
Mưa rơi trên Hàn Giang...
Tha phương người lang thang
Nào ai còn nhớ đến?
Nỗi buồn tôi riêng mang"
Không xa Đà Nẵng bao nhiêu là kinh thành Huế xa xưa. Hồn ai thêm ngậm ngùi nỗi nhớ thương "Mưa Trên Phố Huế", nhạc Minh Kỳ, thơ Tôn Nữ Huệ Khương:
Kiếp giang hồ không bến đợi
Mà mưa sao vẫn rơi rơi hoài
cho lòng nhớ ai?
Ngày chia tay hôm nao còn đây
Nước trên sông Hương còn đầy
Tình đã xa gió mưa u hoài"
Trong không gian của cố đô Huế, thi nhân Mạc Phương Đình ghi dấu nét đáng yêu khi mưa trên phố Huế trong bài "Huế Gió Và Mưa":
Nhìn vũng mưa sa, gió lạnh đầy
An Cựu người đi nghiêng gió rớt
Đông ba thuyền nhỏ cúi mưa bay
Gió mưa về ngủ trên thành phố
Nắng bỏ mùa đông với tháng ngày."
(thơ Mạc Phương Đình)
Trời mưa giăng bay để bao nhiêu thi sĩ hay nhạc sĩ đưa tình nhân họ về, dù chỉ trong kỷ niệm cũ khi đưa em về trong mưa, Mạc Phương Đình sáng tác bài "Mưa, Em Về":
Chút buồn soi dấu chân xưa
Muộn màng quên lời từ giã
Em về, đường mưa, đường mưa."
Niềm vui của tình yêu mới đến tựa như đón giấc Giao Thừa cho tâm hồn rộn rã, cho đôi môi thêm nồng ấm tình trao:
Chừng như đã giấc giao thừa
Vòng tay ngỡ ngàng câu hỏi
Em về, đường mưa, đường mưa"
Sau Mạc Phương Đình đưa người yêu về ta hãy nghe Mặc Thế Nhân đưa người tình về trong mưa qua ca khúc "Chiều Mưa Anh Đưa Em Về":
Đường chiều mưa bay giăng lối
Bàn tay đan tay âm thầm ngập ngừng
Mình sánh vai nhau vì có nhau"
Ta nghe lời tình tự của Mặc Thế Nhân mơ ướt đường về dài hơn để tình nồng thắm thêm hơn:
Đường về xem như mau quá
Chiều nay không ai đưa về
Ðường về nặng bước xa xôi
Từng cánh buồn lạnh lùng
Hạt mưa rơi mưa rớt trong hồn"
Bài ca tôi vốn thích có ít nhiều kỷ niệm trong tôi, nó đến thật êm đềm như hôm nào chiều mưa cản lối em về, mưa về trong trăn trở đầy nhớ nhung, và đó là bài tình ca "Đường Xa Ướt Mưa" của Đức Huy:
Cho đôi tình nhân đắm trong giấc mộng
Mưa rơi làm thêm khó câu giã từ..."
Mưa rơi mãi cho nhân thế thêm khó câu giã từ, mưa thêm cho phủ kín đường về. Có phải rằng trời mưa để nhân loại xích lại gần hơn và để tình yêu thêm nồng nàn, thêm ấm áp hay thêm khắng khít?:
Em muốn anh đưa em về
Sao em không ở lại đây đêm nay
Vì đường xa ướt mưa
Đừng bắt anh đưa em về"
Cali có những cơn mưa phùn phất phơ đầu năm. Tôi còn nhớ có những hôm đứng trên đồi cao vùng đồi núi của thành phố thơ mộng Woodland Hills, những hàng maple đã trụi lá lúc cuối đông, khi mưa phùn lác đác nhẹ rơi, tôi chạnh nhớ Đà Lạt năm nào, để hôm nay ngồi nghe lại khúc ca "Cơn Mưa Phùn" bay qua thành phố nhỏ đầy dấu yêu, đầy hồn thơ trong nỗi nhớ khôn nguôi:
Hàng cây dật dờ rụng hoa tàn úa
Buồn chìm vào mắt đen người con gái hát một mình
Bài hát buồn như cuộc tình
Cơn mưa phùn bay qua thành phố nhỏ..."
(nhạc Đức Huy)
Mưa phùn có nơi gọi là mưa tấm, nhưng người bạn thi ca mới của tôi tại Canada, nhà thơ Minh Đăng gọi là mưa bụi. Minh Đăng cư ngụ tại nơi có nhiều đồi cao, có nhiều mưa bụi xao xuyến lòng; Ôi, mưa quê người sao nhớ mưa Sài gòn trong thi vị còn đọng lại trong trí nhớ năm nào của nhà thơ Canada này, ta hãy nghe bài "Mưa Bụi Tháng Năm":
Tháng năm buồn, em còn nhớ không em?
Hôm chia ly, mưa thấm nhẹ vai mềm,
Nước mắt em đọng bờ môi giã biệt,
Chút hành trang, anh mang khung trời tiếc,
Suốt một đời mộng cũ vẫn chưa tan..."
Minh Đăng còn cho bài mưa khác khi anh làm người tình ngồi đếm mưa rơi "Ðếm Giọt Mưa" dâng hồn ướt át để nhớ người yêu cũ, cô láng giềng năm xưa:
Nhớ em, nhắc lại chuyện ngày xưa.
Quen nhau thuở ấy tình thơ dại,
Cô láng giềng ơi, duyên gió đưa!"
Mưa để hướng tâm tư về quê cũ, nhớ lại bao nẻo đường, bao con hẻm lầy lội trên các con phố nhỏ Việt Nam có xóm nghèo chật chội của "Kiếp Nghèo" trong nhạc Lam Phương mà tôi nghe trong nhạc Thanh Thúy buồn vời vợi:
Rạt rào hạt mưa rớt nhanh
Lạnh lùng mưa xuyên áo tơi
mưa chẳng yêu kiếp sống mong manh
Lầy lội qua muôn lối quanh
Gập ghềnh đường đê tối tăm
Ngập ngừng dừng bên mái tranh
nghe trẻ thơ thức giấc bùi ngùi"
Mưa thu của nhà thơ Vũ Hoài Mỹ rơi buồn thổn thức, mưa rơi cho tiếng lòng tương tư tình cũ, mưa ray rứt con tim qua bài "Mây Ơi Thôi Đừng Bay":
Dệt xám không gian trải mịt mù
Tí tách tiếng lòng nghe thổn thức
Giọt buồn da diết lệ tương tư."
("Mây Ơi Thôi Đừng Bay", thơ VHM)
Những nơi chốn nhiều mưa của tôi đó để thi nhân Ngọc An sáng tác bài "Em Về Từ Chốn Nhiều Mưa", lời thơ nghe sao quá cô liêu:
Ðường chiều nước lũ trải mênh mông
Em đi trên xác hoa tàn rụng
Cô đọng hồn em… ngọn sóng lòng...
Em nhớ, em thương, em đợi mong"
Mưa to gió lớn cho kiếp nghèo bao phủ nhân gian, cho khổ lụy những đồng bào đáng thương của tôi ơi! Con tim nào cho tình yêu? Con tim nào cho tình thương? Hay là mưa chuyên chở những giọt nước mắt về trên quê hương đọa đầy, khốn khó?
Gió lay cành đổ cây nghiêng ngả
Nước lở tràn bờ những khúc sông!
Mưa như thách thức với trần gian
...
Nhớ giọt mưa nguồn… lệ chứa chan"
(thơ Ngọc An)
Tôi còn nhớ ngày của thuở nhỏ khi cơn mưa dai dẳng trút xuống phố Sài Gòn, rồi đêm về nghe chị Thanh Thúy ca những khúc hát về mưa, sao tâm tư buồn tênh, tôi nhớ rỏ bài "Mưa Rừng" của nhạc sĩ Huỳnh Anh, hôm nay kỷ niệm cũ mang hồn tôi về thuở đầu thập niên 60 khi cơn mưa rừng chỉ còn là niềm nhớ khôn nguôi. Bài ca này bây giờ lại không do chị Thanh Thúy ca, nhưng được bào muội của chị, là chị Thanh Mỹ ca nhân dịp khóa bế giảng các lớp Việt ngữ đón chào mùa hè hay mưa hè đã về:
Hạt mưa nhớ ai mưa triền miên
Phải chăng mưa buồn vì tình đời,
Mưa sầu vì lòng người Duyên kiếp không lâu.
Mưa từ đâu mưa về làm muôn lá hoa rơi tả tơi"
Một nhạc phẩm khác với kỷ niệm tiếng ca của chị Thanh Thúy chinh phục thập niên 60 khi mà tôi có đam mê nghe nhạc và ghi chép lại từng lời ca để tập tành nghêu ngao, hay để hồn lắng đọng theo sự lãng mạn của những thanh âm lưu luyến tâm tư, mà trong các khúc ca của thập niên 60 có "Chiều Mưa Biên Giới", nhạc của Nguyễn Văn Đông, với riêng tôi bài này chị Thanh Thúy ca thật tuyệt vời, và chính nó đã chuyên chở tôi tìm lại kỷ niệm của ngày xưa:
Sao còn đứng ngóng nơi giang đầu
Kìa rừng chiều âm u rét mướt
Chờ người về vui trong giá buốt
người về bơ vơ..."
Tháng 7 gần đến hôm nay, tháng 7 có mưa ngâu, có chuyện tình Ngưu Lang và Chức Nữ, có nhịp cầu Ô Thước, có thơ Hồng Vũ Lan Nhi qua bài "Mưa Ngâu":
Ngưu Lang, Chức Nữ gặp nhau bồi hồi
Mừng vui, lại cũng lệ rơi
Giọt dài, giọt ngắn, giọt vơi, giọt đầy"
Mưa ngâu cho mối tình thêm sầu, cho giấc mộng thêm dài trong cô đơn, trong nhớ nhung:
Gợi trong dĩ vãng chập chờn bóng ai
Qua rồi một thưở mê say
Chỉ còn đây giấc mộng dài... cô đơn."
Thơ của thi sĩ Hồng Vũ Lan Nhi cho sự liên tưởng đến bài hát trùng tên do nhạc sĩ Thanh Tùng sáng tác, qua giọng ca dễ thương của ca sĩ Quỳnh Hương:
mưa ngâu mưa ngâu
búp non trên cành thành lá biếc
giọt mưa
mưa ngâu mưa ngâu
tròn xoe chiếc ô trên đầu"
Dù chuyện tình Ngưu Lang, Chức Nữ hay thơ Hồng Vũ Lan Nhi đầy sầu vơi, mưa cho câu chuyện tình yêu buồn mi, ướt mắt người yêu:
như là những cơn mưa trong đời đầy nắng gió
để trên mi ai bây giờ
ướt đẫm mưa ngâu"
Bài "Mưa Trên Cuộc Tình" của nhạc sĩ Lê Quang, kể về kỷ niệm xa xưa khi mưa rơi trên phố vắng:
Bao lời yêu đã nói hôm nào
Từng cơn mưa đôi ta có nhau phút giây, thần tiên
Giờ mình anh trên con phố xưa
Ngồi lặng lẽ ngắm mây dừng trời
Mặc cho thời gian hờ hững xô nhau bay đầu"
Khi duyên không thành, cơn mưa khiến lòng người thêm cô đơn, thêm ngóng trông, sao lại đợi chờ mãi?:
Bao lời yêu đã vỗ cánh rồi
Thầm cầu mong cho em hãy quên những kỷ niệm xưa
Cuộc tình ta tan theo giấc mơ
Hình bóng cũ mãi trông về đây
Giờ đã hết bao nhiêu yêu thương cô đơn lối về..."
Thi sĩ Hoàng Thuận Dũng chia sẻ nỗi sầu cô liêu khi tình yêu rạn nứt để rồi sự chia ly đôi tình nhân như trong bài "Mưa Tự Tâm" hay mưa trong lòng người:
Kẻ ươm mầm xót dạ suối nguồn tuôn
Lệ em cạn, suối nguồn anh cũng cạn
Chờ nhau về mưa phủ lối nhân gian"
(thơ Hoàng Thuận Dũng)
"Mưa rơi rơi mãi trong hồn
Song song bên cạnh đó nữ nhạc sĩ Tường Vân sáng tác ca khúc "Phố Mưa" cho thấy tình bên nhau những chiều mưa rơi, và hẹn hò nơi góc phố:
"Cơn mưa buổi chiều mưa rơi
Thi sĩ Huy Cận đặt lời thơ "Buồn Đêm Mưa" mà nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã phổ thành nhạc, mưa rơi cho không gian u buồn, và có thể rằng "cảnh buồn, người có vui đâu bao giờ?":
Thi sĩ Hạt Cát nối tiếp khi chất vấn tuổi đời của những hạt mưa bay qua trong đời mình qua bài "Hạt Mưa Mấy Tuổi":
"Đêm Mưa Buồn" là tên bài thơ mưa của thi nhân Nhân Sâm nói lên nỗi niềm buồn vơi khi lắng nghe tiếng mưa, mưa như mang cả khối sầu quê hương:
"Bên thềm ngồi đếm hạt mưa tuôn
Nỗi sầu của thi sĩ Nguyễn Bính chia chung khối buồn của thi sĩ Nhân Sâm:
"Tầm tầm giời cứ đổ mưa
Bản nhạc mưa hôm nào của Nguyễn Trung Cang mang ta về lại những cơn mưa Sài Gòn năm nào:
"Như mưa ngày nào thấm ướt vai em
("Thương Nhau Ngày Mưa", nhạc Nguyễn Trung Cang)
Mưa rơi để tình nhân yêu đương, mưa buông hạt nước từ trời cao để cho tình nhân hẹn hò hay để lỗi hẹn bên nhau:
"Anh hẹn em cuối tuần, chờ nhau nơi cuối phố
Thơ mưa của Phạm Doanh mang nỗi buồn man mác, cho thấy sự hờn dỗi khi nước mắt người yêu nhạt nhòa mưa rơi mà tâm tư thêm ngậm ngùi:
"Mưa từ nguyên thủy mưa sang
Rồi thơ Phạm Doanh giao duyên với "Bảy Ngày Đợi Mong" tiếp tục:
"Qua Thứ Năm nghẹn ngào, giận anh đêm Thứ Sáu Quyết, em quyết dặn lòng không nói nửa lời, dù là ghét anh. Chiều Thứ Bảy mưa rơi, ai bảo anh lại tới Ai bảo anh xin lỗi, ai bảo anh nhiều lời, Cho mắt em lệ rơi..."
"Chuyện buồn còn đó chưa nguôi
Chuyện tình buồn khi hẹn hò, rồi trời mưa tuôn cho mắt em thêm buồn, cho môi em mấp máy nghẹn ngào vì không thấy bóng dáng anh yêu đến, thi nhân Hoàng Ngọc Thúy sáng tác bài "Thứ Bảy Trời Mưa" mà dòng thơ nghe sao man mác chia chung nỗi buồn lỗi hẹn của "Bảy Ngày Đợi Mong":
"Chiều nay Thứ Bảy trời mưa
Sao đã hẹn hò mà lại không đến để người yêu đoái hoài, mỏi mắt chờ mong? Chiều nay Thứ Bảy mưa bay bay, người tình nhân ngồi một mình trong phòng vắng lặng, để lòng buồn vời vợi trách cứ trong cô đơn. Nàng mỏi mòn ước mơ được chàng đến thăm rồi trao cho nàng những lời tình tự nồng nàn, vỗ về con tim hay lời xin lỗi cho mềm lòng người yêu. Nhưng sao ôi lại chẳng thấy?:
Cơn mưa buồn phủ xuống đời nghe như rả rích, không gian với buổi chiều hiu hắt, cô quạnh của nỗi ly hương chạnh nhớ về dĩ vãng:
"Trời mưa rả rích trời mưa
Nhìn mưa rơi, lòng người thường mang cảm giác u buồn vì nhung nhớ quê nhà của nghìn trùng xa cách, Sài Gòn đã xa. Ta hãy nghe nhà thơ Cung Diễm tả cái buồn khi mưa bay về trên phố vắng chiều đông:
Từ mưa Dallas của thi sĩ Hoàng Định Nam đến mưa Âu châu của thi sĩ Cung Trầm Tưởng, thi sĩ của bài ngậm ngùi "Tiễn Em" nối tiếp đưa ta về mưa Thu Paris, nơi có công viên lá đổ khi chờ đợi em:
Từ vùng Tây Bắc nước Mỹ, thi nhân Vương Đạm Thủy kể về mùa mưa dầm dề cho phố Seattle ẩm ướt để người tình bỏ ra đi, cho thơ nàng dâng sầu úa, cho ánh trăng thầm lặng lẽ cô liêu:
"Đếm trong mây xám tìm sao
Như thi sĩ Đạm Thủy nói về cái triền miên buồn của đặc tính mưa sầu rơi, thi sĩ Huệ Thu nối tiếp những dòng thơ trời mưa, mưa mãi u hoài tình em:
"Ô hay trời lạ quá
Mưa mịt mờ ngọn cây
Nhà thơ Vũ Đình Trường trở lại với bài thơ nhắc người yêu dấu cơn mưa buồn Tháng Chạp, để nhớ em thật nhiều vào cuối năm sao tình vẫn dây dưa thắm thiết:
"Bây giờ lại mưa đó em...
Nhớ thật nhiều,
Mưa Sài Gòn là mưa nhiệt đới, mưa rào tuôn rơi cho suốt cuộc đời ta, Phạm Duy sáng tác nhạc mưa rơi để cho ta nhớ Sài Gòn:
"Mưa rơi từ nghìn xưa, mưa rơi về nẻo mơ
Nói tới mưa Sài Gòn ta cũng nên nghe thi sĩ Cao Mỵ Nhân qua khúc ngâm của Mỵ trong bài "Sáng Mưa Giông ở Sài Gòn":
"Bạn có bao giờ đứng đợi mưa
"Anh như mây bạt ngàn
Trong thi tập "Nửa Đời Ta Yêu Em" của thi sĩ Từ Kế Tường, thi nhân đã sáng tác bài tình thơ "Thơ Đề Trên Giọt Mưa":
* Hiện tượng mưa rơi:
* Mưa như hiện tượng khoa học trong thơ:
"Ta là "nước" khi vui trong sông biển
(thơ Vọng Tưởng, "Một Chuyến Luân Hồi")
Thiết nghĩ áng thơ của Vọng Tưởng đem chúng ta về cái thực tế của mưa như hiện tượng khoa học cần thiết của cuộc sống. Hay trong triết lý về luân hồi, khi nước bốc hơi tạo hạt nước ẩn trong đám phù vân, duyên lạnh kết tụ se vào áng phù vân tạo ra mưa, mưa trôi ra sông, biển lại tạo ra chuổi luân hồi của thiên nhiên trong vũ trụ mà chúng ta sinh sống.
Bây giờ chúng ta bàn tiếp những cơn mưa còn lại. Mưa rơi vào màn đêm âm u cho nỗi sầu da diết, mưa cho phố vắng buồn tênh, mưa rơi nghe như tiếng lòng thở than, nhà thơ Cát Biển dâng nỗi lòng của anh qua bài "Mưa Đêm" như sau:
"Đêm nghe tiếng bụi ngàn
Nối tiếp dòng thơ Cát Biển từ vùng New England, nhà thơ Như Hoa từ vùng Texas nhớ mưa đêm, mưa dài thổn thức, mưa cho ai rơi lệ giọt ngắn, giọt dài, mưa thêm xót xa đêm trường cho tình chia ly cách xa:
"Mưa, mưa chi mưa mãi suốt đêm dài
Mưa, mưa trăm năm tuổi trở nên già
(Thơ Như Hoa LQS, bài "Mưa")
Nhà thơ nữ Đỗ thị Xuân Thu thố lộ mình là người ghét mưa đêm để hồn cô đơn hiu quạnh và mưa đêm để lòng nghẹn ngào thổn thức:
"Em ghét mưa đêm
Em ghét mưa đêm
Mưa rơi trong màn đêm, mưa bay qua con phố nhỏ, mưa lùa hơi lạnh vào căn gác trọ xưa, bài "Nỗi Buồn Gác Trọ" của Mạnh Phát và Hoài Linh, đã một thời ru ngủ chúng ta, xin mời các bạn thả hồn về chốn cũ:
"Gác lạnh về khuya cơn gió lùa
Phố nhỏ đường mưa trơn lối về
Từ phố nhỏ đường mưa trơn lối về đó, ta hãy nghe nhà thơ Song Nhị đưa người tình về dưới phố trời mưa.
"Đã một lần hình như xa xưa
Đã một lần trời mưa phố đông
Mưa trong thơ Song Nhị cho nhớ mong, cho thấm ướt nỗi lòng, rồi trời mưa giăng giăng nước mắt, nhà thơ Trần Ngọc Cầm với lệ bùi ngùi vẫy tay tiễn chào, buông lời biệt ly, giã từ nhau nghe như cơn mưa chan hòa tâm thức tiềm ẩn những chuỗi nước mắt ngà yêu thương:
"Biệt ly nghe lòng lệ rơi