Ca sĩ Hoàng Oanh sinh năm 1946, là một trong những ca sĩ tiên phong hát dòng nhạc vàng từ thập niên 1960.Số lượng bài hát nhạc vàng gắn liền với tên tuổi Hoàng Oanh rất nhiều, có thể liệt kê những bài nổi tiếng nhất là Ai Ra Xứ Huế (Duy Khánh), Chuyến Đò Vỹ Tuyến (Lam Phương), Tình Yêu Trả Lại Trăng Sao (Lê Dinh), Chuyện Một Chiếc Cầu Đã Gãy (Trầm Tử Thiêng), Về Đâu Mái Tóc Người Thương (Hoài Linh), Câu Chuyện Đầu Năm (Hoài An), Một Người Đi (Mai Châu), Mưa Trên Phố Huế (Minh Kỳ & Tôn Nữ Thụy Khương), Sao Chưa Thấy Hồi Âm (Châu Kỳ)…

Hoàng Oanh cũng là ca sĩ hiếm hoi của dòng nhạc vàng học lên đến Đại Học thời đó. Cô tốt nghiệp Cử Nhân (Ban Sử Địa) ở Đại Học Văn Khoa.

Hoàng Oanh đi hát từ rất sớm, cho đến nay cô đã qua gần 70 năm ca hát. Sau đây xin liệt kê các cột mốc về sự nghiệp của danh ca nhạc vàng này, dựa trên tư liệu của tác giả Duy An:

Năm 5 tuổi, cô tham gia cuộc thi tuyển lựa ca sĩ của Đài Phát Thanh Pháp Á (Radio France Asie) tổ chức và đoạt giải nhất với số điểm 18.30.

Năm 6 tuổi, Hoàng Oanh được mời hát cho Ban Nhi Đồng của Đài Pháp Á, dưới quyền điều khiển của nhạc sĩ Trần Văn Lý, phát thanh vào thứ ba và thứ sáu hàng tuần.

Năm 8 tuổi, Hoàng Oanh trình diễn lần đầu tiên trên sân khấu của Liên Trường Võ Khoa Thủ Đức với hai bài hát: Có Một Đàn Chim (của Phan Huỳnh Điểu) và Hương Lúa Miền Nam (của Phó Quốc Lân).

Hoàng Oanh năm 10 tuổi

Năm 12 tuổi, Hoàng Oanh đã biết ngâm thơ vì cô rất yêu thích thơ. Giọng ngâm thơ truyền cảm của Hoàng Oanh được nhạc sĩ Lê Thương (là người bạn thân của thân phụ Hoàng Oanh) nhận xét trong một tạp chí phê bình văn học (xuất bản năm 1964): “Dễ thương nhất có tiếng ngâm vượt núi của Hoàng Oanh, nõn nà, cao vút đến mây xanh, nghe mát mẻ như gió chiều hồ Lăng Bạc”. Và Lê Thương còn mô tả thêm về giọng hát của Hoàng Oanh: “Giọng hát Hoàng Oanh dìu dặt dâng lên nỗi niềm u uất tự ngàn xưa, vun vút lao về phủ nặng tâm tư, rồi êm ả quyện hương vị ngọt ngào của vườn cây trái bát ngát lúa đồng, ve vuốt từng ngọn cỏ mềm khắp nơi hoang dã, hun hút trong thâm u…”

Hoàng Oanh cũng là người đầu tiên thể hiện hình thức ngâm thơ trước mỗi bài hát, và đó trở thành một đặc trưng riêng trong những ca khúc mà cô hát. Có những bài hát mà tác giả đã đặt sẵn một vài câu thơ để cô ngâm. Có những bài cô phải tìm những đoạn thơ phù hợp để ngâm nga dẫn vào bài hát. Có thể gọi Hoàng Oanh là sứ giả của thi nhạc giao duyên.

Năm 1958, Hoàng Oanh gia nhập Ban Thiếu Nhi của Đài Quân Đội, do nhạc sĩ Lê Đô đảm trách, cùng thời với Tuấn Ngọc, Quốc Thắng, Tuấn Tùng, Phương Lan và Kim Chi… Trên Đài Quân Đội, Hoàng Oanh thường song ca cùng Tuấn Ngọc những nhạc phẩm như: Thuyền Trăng (Nhật Bằng & Thanh Nam) và Gió Chiều (Văn Phụng)…

Ở Ban Thiếu Nhi, do trùng tên với nghệ sĩ Kim Chi nên nghệ danh của cô được đổi thành Hoàng Oanh cho đến bây giờ. Cô cho biết, nghệ danh Hoàng Oanh được thân phụ đặt cho cô bắt nguồn từ những lời hát của Lê Thương:

“Chờ tin thơ chim Hoàng Oanh đưa
Còn xa bay trong áng sương mờ…” 

(Bản Đàn Xuân, Lê Thương)

Cũng trong năm đó, Hoàng Oanh hát cho Ban Tuổi Xanh của kịch sỹ Kiều Hạnh và Phạm Đình Sỹ (anh trai của nhạc sĩ Phạm Đình Chương) ở Đài Phát Thanh Sài Gòn. Hoàng Oanh thường đơn ca hoặc hợp ca cùng các bạn nghệ sĩ tí hon những bài hát như: Một Đàn Chim Nhỏ (Phạm Duy), Học Sinh Hành Khúc (Lê Thương), Chị Hằng (Minh Kỳ), Thằng Cuội (Lê Thương), Em Bé Quê (Phạm Duy) và Mùa Thi (Đỗ Kim Bảng)…

Đầu năm 1958, Hoàng Oanh cũng trình diễn trên sân khấu Đại Nhạc Hội Hoàng Thi Thơ kỳ 1 trong Ban Hợp Ca Nhi Đồng (do nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ thành lập cũng vào đầu năm 1958) gồm 5 nghệ sĩ tí hon, mỗi người vừa hát vừa sử dụng một loại nhạc khí: Quốc Thắng (Guitar), Hoàng Thi Thao (Violin), Kim Chi (Đánh muỗng), Phương Lan (Tambourine) và Hoàng Oanh (Percussion) được hoan nghênh với những nhạc khúc vui tươi như Tình Đêm Liên Hoan (của Hoàng Thi Thơ) và Về Dưới Mái Nhà (của Xuân Tiên).

Khởi từ năm 1960, Hoàng Oanh bắt đầu tham gia các ban ca nhạc người lớn trên các đài phát thanh.

Năm 1961, Hoàng Oanh được mời thu thanh vào dĩa nhựa 45 vòng bài hát đầu tiên Nếu Một Mai Anh Biệt Kinh Kỳ (Hoài Linh). Tiếp theo là các bản: Đèn Khuya (Lam Phương, 1962), Xa Vắng (Y Vân, 1963), Tình Chàng Ý Thiếp (Y Vân), Sương Lạnh Chiều Đông (Mạnh Phát, 1965), Một Chuyến Xe Hoa (Minh Kỳ & Dạ Lý Hương) và Chuyến Tàu Hoàng Hôn (Minh Kỳ & Hoài Linh, 1965)… do hãng dĩa Việt Nam (bà Sáu Liên làm giám đốc) phát hành.

Năm 1962, Hoàng Oanh tham gia đại hội văn nghệ Tiếng Thời Gian do hai nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông và Mạnh Phát tổ chức tại Gia Định.

Kể từ năm 1962, Hoàng Oanh là ca sĩ thường trực của rất nhiều ban ca nhạc ở các đài phát thanh Sài Gòn (còn gọi là đài Quốc Gia hay Vô Tuyến Việt Nam), Quân Đội, Tiếng Nói Tự Do và Mẹ Việt Nam như:

• Tiếng Tơ Đồng (của Hoàng Trọng)
• Tiếng Thùy Dương (của Châu Kỳ)
• Trường Sơn (của Duy Khánh)
• Hải Sơn (của Nghiêm Phú Phi)
• Cổ Kim Hòa Điệu (của Dương Thiệu Tước)
• Tiếng Hát Đôi Mươi (của Trần Thiện Thanh)
• Nhạc Vàng (của Phó Quốc Lân)
• Tiếng Hát Hậu Phương (của Phạm Mạnh Cương)
• Hoàng Lang
• Y Vân
• Võ Đức Thu
• Tiếng Ca Gửi Người Tiền Tuyến
• Chương trình Thẩm Thúy Hằng (của Nha Tâm Lý Chiến)…

Từ đây, Hoàng Oanh ký hợp đồng thâu dĩa với các hãng dĩa: Việt Nam, Asia Sóng Nhạc, Sơn Ca, Continental, Thiên Thai, Vô Tuyến…

Khi phong trào thu băng Cassette, băng Akai bắt đầu phát triển và thịnh hành, Hoàng Oanh cộng tác với nhiều hãng thu băng như: Hoàng Thi Thơ, Họa Mi, Âm Thanh, Nguồn Sống, Nhã Ca, Shotguns, Thanh Thúy, Trường Sơn, Tiếng Hát Đôi Mươi, Phạm Mạnh Cương, Tiếng Thùy Dương…

Năm 1964, Hoàng Oanh trình diễn trên sân khấu Đại Nhạc Hội Sống do nhạc sĩ Lam Phương và kịch sĩ Túy Hồng tổ chức tại rạp Thanh Bình (có sự tham dự của ca sĩ Bạch Yến mới từ Pháp về). Tiếp đó, nhạc sĩ Lam Phương đưa cả đoàn đi lưu diễn ở Quy Nhơn, Đà Nẵng và Huế.

Vào thời gian này, Hoàng Oanh nhận lời xuất hiện trong các đêm nhạc do Thanh Thương Hội Sài Gòn, Nha Vô Tuyến Truyền Thanh Việt Nam tổ chức. Năm 1965, Hoàng Oanh tham dự Đại Nhạc Hội Trung Thu tổ chức tại rạp Quốc Thanh.

Kể từ năm 1965, Hoàng Oanh bắt đầu góp mặt thường xuyên trên màn ảnh của đài truyền hình Việt Nam (còn gọi là đài truyền hình Sài Gòn) trong nhiều ban ca nhạc khác nhau như: Hương Thời Gian (của Nguyễn Văn Đông), Hoa Thời Đại (của Phạm Mạnh Cương và Như Hảo), Tiếng Tơ Đồng (của Hoàng Trọng), Tiếng Hát Đôi Mươi (của Trần Thiện Thanh), Lan Đài, Nguyễn Đức…

Năm 1972, nữ ca sĩ Hoàng Oanh bước lên xe hoa với dược sĩ Mã Gia Minh, tức nhạc sĩ Mai Châu (tác giả của ca khúc Một Người Đi) sau 9 năm quen nhau. Cuộc hôn nhân êm đềm giữa ca sĩ và nhạc sĩ của tác phẩm Một Người Đi đã tạo nên một gia đình hạnh phúc, thuận hòa cho đến ngày nay và hai con trai nay đã trưởng thành là: Mã Gia Khải Minh (hiện là nha sĩ) và Mã Gia Long Minh (hiện là dược sĩ).

“Chinh nhân ơi, khi anh trở về
Chinh nhân ơi, khi anh trở về
Người yêu ra mừng đón
Người yêu anh bé nhỏ sẽ thương anh trọn đời.”

(Một Người Đi, Mai Châu)

Ngoài tác phẩm Một Người Đi đã đi sâu vào lòng người, nhạc sĩ Mai Châu còn là tác giả của nhiều ca khúc nổi tiếng trước năm 1975 như: Một Ngày Tôi Đi Qua, Ve Gọi Tiếng Hè, Tiếng Hát Chinh Nhân, Mưa Cao Nguyên, Xuân Về Trên Đất Mẹ, Cánh Nhạn Đầu Xuân…

Ca sĩ Hoàng Oanh và nhạc sĩ Mai Châu năm 1972

Hoàng Oanh là điển hình cho những người nữ nghệ sĩ dù nổi tiếng nhưng vẫn giữ được cuộc sống bình dị. Tính tình hiền hậu, nụ cười dễ mến và sự tôn trọng nghề hát là những điều dễ nhận ra ở cô. Trong bài viết Hoàng Oanh – Tiếng Hát Của Giòng Thơ Nhạc Giao Duyên, tác giả Phạm Khanh đã có nhận xét: “Một cuộc đời nghệ sĩ không sóng gió. Hoàng Oanh đi hát, đi học, sống êm đềm trong hạnh phúc gia đình, trong tình bằng hữu và trong tình cảm nồng hậu của khán thính giả…”

Trong suốt quãng thời gian ca hát hơn 20 năm ở miền Nam, khán thính giả biết đến Hoàng Oanh qua làn sóng điện, đài truyền hình, các dĩa hát, tờ nhạc và báo chí… Hoàng Oanh không bao giờ hát ở phòng trà hay vũ trường. Cô cho biết: “Thời gian đó, Hoàng Oanh còn đang đi học. Ngoài thời gian đến đài phát thanh và đến trường, Hoàng Oanh phải tập trung học bài và ôn thi. Và Hoàng Oanh nhận thấy không khí náo nhiệt ở phòng trà hay vũ trường không phù hợp với tính tình hiền hòa, nhút nhát của Hoàng Oanh. Vào thời gian đó, nhạc sĩ Phạm Đình Chương có mời Hoàng Oanh hát cho phòng trà Đêm Màu Hồng của ông nhưng Hoàng Oanh từ chối vì bận chuyện bài vở vào buổi tối. Hoàng Oanh chỉ thỉnh thoảng nhận lời hát cho các đại nhạc hội”.

Ngày 29 tháng 4 năm 1975, Hoàng Oanh cùng gia đình kịp thời di tản sang Hoa Kỳ, bỏ cuộc đời hào quang tại Việt Nam để bắt đầu những năm tháng tha hương ở Hải Ngoại.

Cuối tháng 4 năm 1975, Hoàng Oanh cùng gia đình đến Hoa Kỳ, cư ngụ tại tiểu bang New Jersey sau khi tạm trú ba tháng trên đảo Guam. Thời gian đầu, cô chỉ hát cho một vài chương trình ở Washington D.C. Cho đến năm 1980, cô đi hát thường xuyên trở lại vào mỗi cuối tuần và các dịp lễ, Tết ở nhiều tiểu bang Hoa Kỳ cũng như sang Pháp và các nước khác trình diễn cho đồng bào Hải Ngoại tại những nơi đó.

Năm 1976, Hoàng Oanh cùng Khánh Ly sang Pháp trình diễn bốn suất tại Salle Bleu (Palais des Congrès – Paris) do ông Lê Văn của đài VOA tổ chức. Chương trình chỉ có hai ca sĩ là Khánh Ly và Hoàng Oanh, cùng với hai nhạc sĩ đệm đàn là Trần Quang Hải (đàn tranh) và Mai Châu (đàn guitar) nhưng đã khơi mào cho những chương trình ca nhạc sau này của người Việt tại Paris.

Cũng trong năm này, cô tham gia vào đoàn văn nghệ của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ trình diễn tại rạp Maubert Mutualité (Paris) cùng với vợ chồng nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ – Thúy Nga (ca sĩ), Thanh Thúy và Phương Oanh (đàn tranh)…

Trở về Hoa Kỳ, cô thành lập Trung tâm băng nhạc Hoàng Oanh (Hoàng Oanh Music Center), sản xuất và phát hành các cassette và khoảng 30 CD về nhiều thể loại: Nhạc quê hương, nhạc tình, nhạc Đạo, ngâm thơ.

Hoàng Oanh và các chương trình đại nhạc hội

Kể từ năm 1996, Hoàng Oanh bắt đầu hát và thu hình cho Trung tâm Asia theo lời của Thy Vân và Trúc Hồ. Cuốn video Asia đầu tiên có sự xuất hiện của ca sĩ Hoàng Oanh là Asia 11 – Thơ Và Nhạc với bài hát Chuyện Một Chiếc Cầu Đã Gãy của Trầm Tử Thiêng. Từ đó, Hoàng Oanh góp mặt thường xuyên trong những chương trình thu hình đặc biệt của Trung tâm Asia.

Kể từ năm 2003, Hoàng Oanh bắt đầu hát và thu hình cho Paris By Night theo lời mời của Trung tâm Thúy Nga. Chương trình đầu tiên có sự góp của Hoàng Oanh là Paris By Night 70 chủ đề Thu Ca. Cô đã ngâm thơ, trình diễn bài hát Tình Yêu Trả Lại Trăng Sao (Lê Dinh) và trả lời phỏng vấn (của nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn) trong phần vinh danh nhạc sĩ Lê Dinh tại Paris.

Sau đó, khi Thúy Nga có chương trình song ca (Paris By Night 73 – The Best Of Duets), Hoàng Oanh đã đề nghị mời ca sĩ Trung Chỉnh hát chung với cô trong liên khúc Chuyện Chúng Mình (Trúc Phương) & Ngày Sau Sẽ Ra Sao (Vân Tùng). Tiết mục (sau khi Paris By Night 73 phát hành) được rất nhiều khán thính giả yêu thích và yêu cầu Hoàng Oanh và Trung Chỉnh trở lại trong những chương trình sau.

Năm 2010, Hoàng Oanh trở lại hát cho Trung tâm Asia trong chương trình Asia 65: 55 Năm Nhìn Lại. Cô đã hát Chuyến Đò Vỹ Tuyến (Lam Phương) trong phần mở màn sau liên khúc Đoàn Chuẩn & Từ Linh (Lâm Nhật Tiến và Nguyễn Hồng Nhung trình bày). Từ đó, Hoàng Oanh trình diễn đều đặn trong các chương trình thu hình của Asia.

Với giọng hát ngọt ngào, phong phú cùng lối trình diễn trang nghiêm, thanh nhã, nụ cười e ấp, hiền lành, Hoàng Oanh được nhiều thế hệ hệ nghệ sĩ mến mộ và yêu thích từ những người đã nổi danh trước 1975 như Thanh Lan, Phương Hồng Quế, Bạch Lê (hồ quảng), Hương Lan cho đến lớp ca sĩ sau này tại Hải Ngoại như Như Quỳnh, Tâm Đoan và Mai Thiên Vân… Lối phát âm, ngâm thơ, cách hát tròn vành rõ chữ và đầy cảm xúc của cô ít nhiều đã ảnh hưởng đến những thế hệ tiếp nối.

Hoàng Oanh chắc chắn là một tấm gương sáng để những lớp ca sĩ sau (dù theo đuổi dòng nhạc nào) cũng nên noi theo về giọng hát cũng như nhân cách và đạo đức nghề nghiệp.

Hiện nay, Hoàng Oanh và phu quân là nhạc sĩ Mai Châu đang định cư ở miền Nam California. Cô vẫn đều đặn hát cho Trung tâm Asia, tham gia các chương trình văn nghệ Hải Ngoại và bận rộn điều hành Trung tâm băng nhạc Hoàng Oanh.

nhacxua.vn biên tập
Nguồn từ bài viết của tác giả Duy An

Nguồn: https://nhacxua.vn/cuoc-doi-va-su-nghiep-cua-ca-si-hoang-oanh-mot-huyen-thoai-cua-nhac-vang-va-hon-60-nam-ca-hat/