Sau nhiều chuyến chuyển quân và dân từ miền Trung vào, HQ 402 vào tiểu kỳ tại Hải Quân Công Xưởng.
Tình trạng kỹ thuật của HQ 402 đáng lẽ phải vào đại kỳ; nhưng vì kế sách của Bộ Tư Lệnh đã hoạch định, HQ 402 chỉ được tiểu kỳ.
Vì tình trạng chiến hạm đang sửa chữa, cả Hạm Trưởng lẫn Hạm Phó đều vắng mặt. Quân số của HQ 402 chỉ còn khoảng 50 nhân viên, 10 Thiếu Úy và một sĩ quan cơ khí – Trung Úy Cao Thế Hùng.
Sáng 30 tháng 4, khoảng 6 giờ 30, lệnh gọi tất cả sĩ quan và nhân viên chiến hạm đang sửa chữa tại Hải Quân Công Xưởng tập họp tại Bộ Tư Lệnh Hạm Đội. Một sĩ quan cao cấp Hải Quân tuyên bố rã ngũ.
Từ Bộ Tư Lệnh Hạm Đội trở lại HQ 402, với tư cách Sĩ Quan thâm niên hiện diện, Trung Úy Cao Thế Hùng ra lệnh Thiếu Úy Ninh – Sĩ Quan An Ninh – bắn vỡ ổ khóa phòng Hạm Trưởng, lấy tiền trong tủ sắt phát cho nhân viên để họ tùy nghi. Nhân viên ngậm ngùi rời chiến hạm, chỉ còn một Hạ Sĩ, một Hạ Sĩ Nhất, một Hạ Sĩ Quan Tiếp Liệu, vì nhà xa không về được.
Lúc này nhiều ngàn người đã tuôn vào Hải Quân Công Xưởng và tràn lên HQ 402. Sau khi tuyên bố tàu hư không đi được, Trung Úy Hùng rời chiến hạm, đi về bến Bạch Đằng.
Tại bến Bạch Đằng, thấy xe tăng Việt Cộng đang tiến vào công trường Mê Linh và nghe nhiều tiếng súng, Trung Úy Hùng trở lại HQ 402.
Sau khi trở lại, Trung Úy Hùng thấy trong số người trên HQ 402 có Trung Úy Thước, thuộc HQ 402; một số Sĩ Quan Hải Quân khóa 19; Thiếu Úy Hải, cùng ngành với Trung Úy Hùng và rất nhiều Đại Tá Bộ Binh. Tất cả đều yêu cầu Trung Úy Hùng sửa chữa HQ 402 để di tản.
Biết tình trạng hư hại nặng nề của HQ 402, Trung Úy Hùng tự nghĩ một mình Ông không thể sửa được; Ông lén trốn lên bờ. Vừa cho chìa khóa vào cổ xe Jeep, Trung Úy Hùng bị nhiều người kéo lại, đưa trở lại HQ 402.
Lần trở lại thứ hai này, Trung Úy Hùng gặp Giáo Sư Triết của Ông – Cha Huynh – Hiệu Trưởng trường Trung Học Hưng Đạo Saigon. Trung Úy Hùng giải thích với Cha Huynh: 24 bình điện của chiến hạm đều hết hơi, cần charge. Mỗi bình rất lớn và nặng. Nếu được đưa lên Hải Quân Công Xưởng thì cũng mất khoảng một ngày mới charge được một bình! Thêm nữa, la bàn điện (Gyro Compass) ở đài chỉ huy đã bị tháo, đưa lên Hải Quân Công Xưởng sửa mấy ngày nay. Trung Úy Hùng trình với Cha Huynh, với trách nhiệm tinh thần cho cả 2.000 người trên HQ 402, Cha Huynh nên yêu cầu mọi người rời chiến hạm vì chiến hạm bất khiển dụng và Việt Cộng đang tiến vào ngõ Bộ Tư Lệnh Hải Quân.
Sau khi Cha Huynh thông báo, mọi người đồng lòng ở lại, chết chung với HQ 402!
Trước tình thế như vậy, Trung Úy Hùng đành phải huy động tất cả đàn ông, thanh niên phụ giúp. Ngại nội tuyến thảy lựu đạn xuống hầm máy, nhiều Đại Tá phụ trách an ninh. Thanh niên hăng hái di chuyển những máy điện theo lời chỉ dẫn của Trung Úy Hùng.
Sau nhiều giờ sửa chữa, một máy tàu nổ, nhưng dầu xịt ra tung tóe. Trung Úy Hùng bảo mọi người lấy áo quần, khăn trải giường quấn quanh các ống dẫn dầu. Khi máy chính nổ, Trung Úy Hùng tức tốc cho tắt tất cả hệ thống điện – trừ máy ép gió.
3 giờ chiều cùng ngày, máy tàu chạy êm. Trung Úy Hùng bảo mọi người lấy tất cả phao trên những chiến hạm bỏ trống, đem sang HQ 402. Trung Úy Hùng chọn một số thanh niên lực lưỡng – không cần biết họ là Hải Quân hay không – để lái tàu; nhóm khác sắp hàng một từ đài-chỉ-huy đến hầm máy để chuyền khẩu lệnh.
Sau khi chỉ cho nhóm thanh niên bẻ tay lái sang phải, sang trái, Trung Úy Hùng chạy lên, chạy xuống đài chỉ huy và hầm máy, tìm cách đưa chiến hạm ra sông.
Ra đến sông, Trung Úy Hùng ra lệnh “tiến 5”. Lệnh được chuyền miệng từ hầm lái lên đài chỉ huy cũng mất cả một phút. Không hiểu những “nhân viên vận chuyển (!)” lái như thế nào mà phần sau của HQ 402 đâm vào câu lạc bộ nổi của Hải Quân! Nước chảy xiết! Trung Úy Hùng vội thét lên: “phải 5”. Nhóm thanh niên lái tàu vặn tay lái như thế nào mà mũi chiến hạm đâm sang Thủ Thiêm, làm hư hại một số nhà sàn! Cứ “phải 5”, “trái 5”, HQ 402 quay vòng vòng trước công trường Mê Linh chứ không chạy thẳng được.
Ngại bị Việt Cộng bắn, Trung Úy Hùng bảo mọi người nằm sát xuống sàn chiến hạm, không để Việt Cộng thấy. Đồng thời Trung Úy Hùng lấy vạt áo trắng của một người nào đó, bảo mấy ông Hải Quân cột vào dây cờ, kéo lên.
Trên công trường Mê Linh, Việt Cộng tưởng rằng HQ 402 từ xa về cho nên họ đưa tay vẫy chào. Trên chiến hạm, mấy ông Hải Quân cũng giả vờ vẫy tay reo hò.
Sau gần một tiếng đồng hồ loanh quanh trước công trường Mê Linh, cuối cùng HQ 402 từ từ “bò” thẳng.
Từ nhà hàng Majestic đến Nhà Bè, HQ 402 vớt thêm rất nhiều người từ những ghe nhỏ chạy theo hai bên hông tàu.
Khoảng 5 giờ chiều, lúc đến sông Soài Rạp, HQ 402 gặp HQ 601 trở về. Hạm Trưởng HQ 601, Hải Quân Đại Úy Trần Văn Chánh, bảo Trung Úy Hùng đừng đi ngả Vũng Tàu, Việt Cộng chận rồi. Chiếc Việt Nam Thương Tín bị bắn lúc sáng.
Đang lúng túng ở ngã ba sông Soài Rạp, Trung Úy Hùng thấy từng đoàn PBR và rất nhiều loại chiến đỉnh của Lực Lượng Tuần Thám, Lực Lượng Trung Ương, Lực Lượng Đặc Nhiệm 99 và những đơn vị Hải Quân khác chạy vòng vòng bên Bắc Cầu Nổi.
Biết Lực Lượng Đặc Nhiệm 99 thuộc quyền chỉ huy của Hải Quân Đại Tá Lê Hữu Dõng, Thiếu Úy Hải trên HQ 402 liên lạc vô tuyến tìm Đại Tá Dõng, nhờ Đại Tá Dõng đưa HQ 402 ra biển.
Từ LCM8 Đại Tá Dõng lên HQ 402. Sau khi xem xét tình trạng HQ 402 và nghe Trung Úy Hùng trình bày, Đại Tá Dõng cũng phải lắc đầu, thán phục những người đã có công đưa được HQ 402 đến đây!
Sau khi lái thử, thấy HQ 402 cứ chạy được một chốc lại quay một vòng 30 độ – vì lệnh truyền miệng từ đài chỉ huy đến phòng lái mất thời gian tính – Đại Tá Dõng không dám tự tin vào kinh nghiệm hải vụ của Ông nữa. Lúc này Trung Úy Hùng lại huy động thêm một toán tát nước, vì nước ngập phòng máy.
Cũng thời điểm này, Phó Đề Đốc Nghiêm Văn Phú, Bác Sĩ Trần Quốc Dũng và rất nhiều quân nhân của các Lực Lượng Hải Quân nhập hạm.
Sáng 1 tháng 5, hì hục mãi, Đại Tá Dõng cũng hướng dẫn HQ 402 ra đến biển. Một Destroyer – thuộc Đệ Thất Hạm Đội Hoa Kỳ – thấy HQ 402 chạy một chốc lại quay 30 độ thì biết có sự bất thường. Destroyer này muốn đến yểm trợ HQ 402. Nhưng khi Destroyer vừa đến gần, gặp lúc HQ 402 quay, suýt đụng vào Destroyer, Destroyer hoảng, kéo còi bỏ chạy!
Bất ngờ mọi người ngạc nhiên thấy sự hiện diện của hai người Mỹ trên HQ 402. Nhiều người Việt uất, vì cho rằng Mỹ bỏ rơi Nam Việt Nam, muốn giết hai người Mỹ này. Trung Úy Hùng đưa hai người Mỹ lên phòng, bảo vệ họ. Đại Tá Dõng nhờ hai người Mỹ này gọi Đệ Thất Hạm Đội, xin tiếp cứu; nhưng hai người Mỹ này không biết tần số liên lạc của Đệ Thất Hạm Đội.
Đại Tá Dõng gọi Phó Đô Đốc Cang trình bày tình trạng của HQ 402. Cựu Tư Lệnh Hạm Đội, Hải Quân Đại Tá Nguyễn Xuân Sơn “lên” máy, bảo Đại Tá Dõng cố đưa HQ 402 đến càng gần Côn Sơn càng tốt, sẽ có chiến hạm khác trợ giúp.
Sáng 2 tháng 5, chiếc Destroyer hôm qua trở lại, liên lạc vô tuyến hỏi Đại Tá Dõng về tình trạng HQ 402. Sau khi nghe Đại Tá Dõng trình bày, Hạm Trưởng Destroyer chuyển sang HQ 402 một toán chuyên viên kỹ thuật.
Sau 20 phút quan sát, toán chuyên viên trình lên Hạm Trưởng Destroyer. Hạm Trưởng Destroyer trình lên Đề Đốc Tư Lệnh Đệ Thất Hạm Đội Hoa Kỳ.
Lệnh di chuyển tất cả mọi người khỏi HQ 402 được ban hành. HQ 2 được lệnh cặp sát bên hông HQ 402 để đồng bào và quân bạn chuyển sang.
Sau khi kiểm soát, rung chuông nhiều lần mà vẫn không thấy còn ai trên HQ 402, lệnh đánh chìm HQ 402 được thi hành.
3 giờ chiều cùng ngày, hai chiến hạm thuộc Đệ Thất Hạm Đội Hoa Kỳ bắn chìm Hải Vận Hạm Lam Giang HQ 402.
Điệp Mỹ Linh
