Buổi sáng tôi bắc ghế ra hàng hiên ngồi với mẹ chàng. Nắng lên vàng óng, soi rọi xuống khoảng sân cỏ xanh mượt cùng hàng hoa hồng thoang thoảng hương bên góc trái, và lung linh trên những nhánh thông già, những nhành lá phong đang chao nhẹ trong gió sớm. Tôi nói với mẹ chàng:

- Ở đây xe chạy nhiều quá, phải không mạ?

Mẹ chàng đưa mắt nhìn ra phía ngoài mặt lộ, nơi hàng hàng lớp lớp những chuyến xe về qua. Nhưng ở quê người, đã không còn là những chuyến xe về Nam Ổ, Cẩm Lệ. Không còn những chiếc Traction Citroen, cũng không cả Phi Long Tiến Lực liên tỉnh của Renaul Goulette, không cả quốc lộ một với những đoàn convoy chở lính ra chiến trường và từ mặt trận về, nhưng vẫn lấp lánh ánh mặt trời trên cửa kính, chớp lóa vào đến tận chỗ chúng tôi ngồi. Nên mẹ chàng chép miệng:

- Khi mô thì xe ở Huế về tới hè?

Tôi quay sang nắm lấy bàn tay hằn lên những đường gân, dấu vết của một thời, nhiều thời tảo tần nuôi chàng, nuôi những người em chàng lớn lên, tôi cười:

- Chắc chút nữa.

- Lâu rứa à?

Tôi vuốt ve làn da đã sạm nắng và nhăn nheo:

- Không lâu đâu. Chừng năm phút nữa thôi.

Nhưng năm phút, mười phút chừng đã không còn ý niệm gì trong ký ức mẹ chàng. Tiếng tắc lưỡi bên tai tôi nghe thật khẽ nhưng đầy lắng lo:

- Phải đi nấu cơm. Phải nấu cơm, chớ không, hắn đi hành quân về đói bụng đó con nờ.

Tôi dạ. Tôi biết mẹ chàng đang nhớ lại những tháng năm chinh chiến mỏi mòn. Tôi nói thêm, cho mẹ chàng vui:

- Con còn phải kho thêm nồi cá nục. Ảnh thích ăn cá nục mà, phải không mạ?

- Ừ, anh Ba thích ăn cá nục.

Tôi lại dạ. Cá nục ở Long Beach, ở Miami Beach, ở Alaska, hay ở Thuận An, Thanh Bình, An Hải, Mỹ Khê..., đều tương tự giống như nhau. Biển, ở đâu cũng chỉ một màu xanh biêng biếc. Ở đâu cũng sóng bạc đầu. Và ở đâu cũng có những con cá nục xanh rờn thấm đậm mùi nước mắm, tiêu, hành.

Ở đâu, mọi con đường cũng chỉ ngắn ngang bằng một cái chớp mắt. Thoắt một cái, chàng không còn có ở đó nữa, mà trong ký ức của người đang ngồi bên cạnh tôi, là hình ảnh của một người thanh niên đang đồng hành trên con đường của mạ, đang rụt rè ở gian nhà trước của ông bà ngoại thu hết can đảm ngỏ lời muốn đến cùng với người thiếu nữ hiền hòa, đảm đang kia.

Tôi trêu:

- Mà anh ba thích ăn bánh tráng cuốn rau sống nữa phải không?

- Ờ, anh Ba... Anh Ba thiệt là hiền lành... Người hiền rứa mà chết sớm ghê.

Nước mắt tôi muốn rơi ra. Tôi không cần nhắm mắt lại cũng nhìn thấy thật rõ hình ảnh mạ quấn khăn tang, một nách hai con thơ, lạc lõng bơ vơ giữa nghĩa trang quân đội thưa người. Đã không có ai ở cạnh mạ. Không có ai bên cạnh mẹ của chàng.

Không có chàng, dẫu rằng chàng đã đứng cùng với mẹ, ngơ ngác nhìn nấm đất vừa mới đắp. Không có chàng, dẫu chàng đã nắm lấy bàn tay mẹ mại mềm. Không có ai. Không có ai. Bởi các con của mạ thuở ấy quá thơ bé, quá dại khờ.

Tôi ôm cánh tay mẹ chàng:

- Thôi trời bắt đầu có gió, mạ vô nhà, con gọt trái cây mạ ăn.

Có tiếng vọng theo tôi thật thiết tha, não nề:

- Ờ, nhớ mua trái cây. Nhớ mua hoa nữa nghe con.

Tôi dạ. Mẹ chàng lại ngập ngừng:

- Mà... con có biết khi mô là đám giỗ không?

Tôi buông bàn tay. Tôi đã bước vào đến nửa căn phòng khách, nhưng thật lòng tôi không hề muốn nhìn lên bàn thờ. Tôi hề không muốn nhìn thấy hình người thanh niên đã hy sinh vì tổ quốc có gương mặt rất trẻ, trẻ như vẫn còn đang ôm một giấc mơ.

Tôi thật lòng không muốn ngược về vùng quá khứ với những tháng năm chiến tranh dài khốc liệt. Tôi thật lòng không muốn hình dung ra mẹ chàng, vất vả ngược xuôi.

Tôi sợ trái tim tôi đớn đau. Tôi sợ trái tim tôi thắt lại, bởi vì tôi đã không hề ở cùng với mạ, không cùng với cả chàng những tháng năm buồn bã, u sầu của ngày xưa.

Tôi bước ngược trở ra lại bên thềm. Lòng tàn hoang như đám lá vàng vừa rớt rơi trên bãi cỏ. Tôi nhớ đến câu ca dao. Mẹ già như chuối chín cây. Gió lay chuối rụng, con thời mồ côi...

Tôi lại muốn khóc. Muốn khóc thật rồi.

Trời vẫn nắng hanh hanh vàng trên những nhành lá đong đưa trước hiên nhà chàng.

Gió lắt lay qua vai tôi. Gió lắt lay trên hiên nhà chàng. Tôi nhớ đến mẹ tôi ở quê nhà. Nhớ đến những chiều hôm ngồi với mẹ nhìn ra thềm buông nắng. Nhớ những chuyến xe đò, những đoàn convoy chạy ngang qua trước con đường có bóng lá kiền kiền.

Tôi bật khóc.

Và tôi van thầm.

Mẹ ơi, xin đừng lắt lay rơi rụng...
 

Hoàng Nga