Đọc "Bông Hoa Trên Phím" Của Hoàng Quân

bonghoatrenphim

Tôi còn nhớ, lúc sinh tiền, nhà văn Thạch Lam từng nói: "Nghệ sĩ là thiên phú, không học mà cũng không dạy được." Với những trải nghiệm của bản thân mình, tôi phải nói rằng Nhà Văn Thạch Lam đã vô cùng chính xác.

Một người yêu thích văn chương, suốt đời cặm cụi làm thơ, viết văn, nhưng phần thiên phú (tiên
thiên) không có, chỉ chuyên cần, miệt mài viết tới, viết lui như tôi (hậu thiên) thì thành quả đạt được cũng chỉ giống như một ông nhà nghèo, cắt củm để dành, tiện tặn cho lắm thì cũng chỉ lọt vô giới trung lưu là cùng, và câu thành ngữ tiếng Anh "Practice makes perfect" chỉ đúng với
những ngành khoa học tự nhiên.

Nhà văn Tô Hoài, mà tác phẩm Dế Mèn Phiêu Lưu Ký của ông từng lay động tâm hồn của vô số
tầng lớp thanh thiếu niên Việt Nam ngày trước, đã viết tác phẩm ấy khi mới 16 tuổi. Ông viết xong rồi cứ để đó, chứ có cho xuất bản gì đâu, bởi ông nghĩ cái mà mình vừa viết ra chẳng đáng gì, ai mà thèm đọc, ai mà in cho một cuốn sách như vậy. Thế nhưng, như mọi người đã trải
nghiệm, Dế Mèn Phiêu Lưu Ký và Quê Người, hai tác phẩm tưởng như giỡn chơi ấy đã làm nên
sự nghiệp của Nhà Văn Tô Hoài.

Và thật là thú vị cho một nhà xuất bản, hay cho giới độc giả, khi trong một thời điểm nào đó, chợt phát hiện ra một cây viết hoàn toàn mới, với phong cách và tài năng rất riêng, sớm được biểu hiện trong tác phẩm đầu tay của mình.

Bông Hoa Trên Phím của Hoàng Quân là một tác phẩm như thế.

Có thể khẳng định rằng BHTP của Hoàng Quân là một tập truyện ngắn mà chủ đề trọn gói của nó là viết về kỷ niệm. Kỷ niệm có thể là khoảng đời như mây, mấy mươi năm trước, của một thời mới lớn của cô nữ sinh tỉnh nhỏ miền trung, với những nét trẻ trung, duyên dáng, thông minh, nghịch ngợm. Kỷ niệm cũng có thể là những ngày xất bất xang bang, khi đất nước trải qua một cuộc đổi đời ngậm đắng nuốt cay. Kỷ niệm, dĩ nhiên cũng có thể là vài năm trước, vài tháng trước, đã xảy đến với nhà văn trong cuộc sống đời thường nơi xứ người Tây Âu.

Nhiều nhà văn đã viết về kỷ niệm, và thường thì người ta chọn thể loại hồi ký, hay như Nhà Văn Phan Lạc Phúc, ông đặt cho những hồi ức của mình với cái tên Tạp Ghi.

Hoàng Quân không viết hồi ký. Những hồi ức của cô đã được viết trong dạng truyện ngắn. Nhưng yếu tố hư cấu, thường rất cần trong thể loại truyện ngắn, đã không thấy trong những truyện ngắn của Hoàng Quân. Người đọc có thể cảm nhận được tất cả những chi tiết ngộ nghĩnh, dễ thương, nhiều khi cay đắng trong truyện, là những gì chân thật đã xảy ra. Người đọc có cảm giác như thấy chính mình, trong từng mẩu chuyện được Hoàng Quân khéo léo sắp xếp để chuyển đạt tình cảm của mình.

Hoàng Quân giống như một nghệ sĩ vẽ cảnh vật, nhưng công việc của cô không chỉ là vẽ cảnh vật, mà còn mượn cảnh vật để nói lên cái tình của mình đối với cảnh vật (Ý tưởng của Nhà Thơ Quang Dũng).

Để nói về nỗi đam mê âm nhạc của mình, vì công việc và những bận rộn đời thường mà bị nguội đi, chứ không tắt hẳn, trong truyện ngắn được chọn làm tựa đề của tập truyện, truyện "Bông Hoa Trên Phím" Hoàng Quân viết:

"Hơn hai chục năm qua, hình ảnh của cây đàn nhện giăng vẫn còn trong trí nhớ của tôi. Ở Đức,
lúc nào trong nhà tôi cũng có cây đàn Guitar. Lâu lâu tôi đem đàn xuống lau bụi. Cây đàn trong
phòng khách nhà tôi sạch bóng. Nhưng cây đàn trong hồn tôi phủ đầy bụi và nhện giăng chằng
chịt. Ngày nào đó, tôi sẽ cẩn trọng phủi đám bụi dày, gỡ những dây tơ nhện. Tôi sẽ gảy nhẹ, thật nhẹ những nốt nhạc cũ, đánh thức đam mê ngày xưa của mình. Tôi sẽ, tôi sẽ..."

Cuộc sống đời thường cứ như sóng biển, hết đợt này đến đợt khác, ngay như những người đến
tuổi về hưu vẫn có những lo toan hằng ngày, huống hồ gì những người còn tươi trẻ như Hoàng
Quân, thế nên "Ngày nào đó" mà tác giả nêu lên nghe yếu xìu, và người đọc, trong một liên hệ cảm xúc, khó nén một tíếng thở dài.

Bên cạnh những cảm xúc man mác đó, người đọc tìm thấy rất rất nhiều những nụ cười dí dỏm, rất nghịch ngợm, rất dễ thương khi tác giả nhắc nhớ về một thời làm học trò. Trong truyện ngắn “Thầy Trò, Trường Lớp, Ngày Xưa“, Hoàng Quân viết:

"Người xưa có dạy rằng, muốn... mình hay chữ phải yêu kính thầy. Mấy chị giành "thầu" phần yêu. Còn tôi, hạng em út, vừa qua giai đoạn thò lò mũi xanh chưa lâu - phải "khoán " phần kính. Nếu thuở đó, Tom Cruise đã tiếng tăm ở Hồ Ly Vọng, trường phái bút tre đã lẫy lừng trên thi đàn, chắc mấy chị trong lớp đã ngâm nga:

Thầy Kông thẩy rất nghiêm tràng (trang)
Nhưng thầy đẹp trái (trai) ngang hàng Tôm-Cui.“

Tôi là người biết Hoàng Quân từ khi tác giả còn là cô bé học Lớp Chín, với mái tóc chấm vai, màu mắt trong xanh thông minh, lúc nào cũng như chứa đựng ánh cười trong đó, nên đọc đoạn văn trên, tôi như thấy lại một khoảng đời như xa, như gần, cực kỳ thân thiết và trìu mến.

Và đây, xin gửi thêm các bạn một nụ cười nữa nhé.

Trong truyện "Trái Tim Nhiều Ngăn"

... Một hôm, nhỏ bạn cùng lớp, rù rì: - Ông bạn của ông anh tao đó, ổng biểu tao đưa bài thơ này cho mày nè.

Em rực rỡ giữa phố chiều đô thị
Mỉm môi cười thơm ngát nụ tin yêu
Đời mở cửa và thiên đường mở cửa
Em đã vào xao xuyến biết bao nhiêu
Giờ đã biết tim em bằng đá cuội
Buổi quay về sám hối nhuộm vàng tay
Ngồi thật lâu bên tách cà phê cuối
Xin vẫy chào khói ảo vọng bay bay.
(Thơ TTD)

Cô đọc, cười khúc khích với nhỏ bạn:
- Mày coi, tao có cần đi bác sĩ chụp quang tuyến, coi thử tim tao bằng đá cuội trắng, cuội vàng, cuội xám....
Nhỏ bạn, chắc hơi bực mình giùm cho ông bạn của anh mình, lườm cô dài ngoằng, gắt:
- Khỉ đâu không. Ảnh nói thiệt mà mày còn giỡn gì đâu à.

Cô không trả lời trả vốn với nhỏ bạn, để nó về trình lại với ông anh. Cô cũng không kể cho nó nghe, rằng, cô đã gò bút trong màu mực tím, chép bài thơ của "ảnh" vào cuốn tập của cô. Đọc tới, đọc lui bài thơ, cô nghe, hình như những viên cuội trong tim cũng có lao xao...

Người đọc có cảm giác, ký ức của tác giả như một cuộn chỉ nhiều màu và tác giả cứ nhẩn nha kéo ra, mỗi đoạn một màu, lung linh, sinh động. Theo tôi, đây là một sáng tạo đầy nghệ thuật, và nhờ đó mà Hoàng Quân cuốn hút người đọc, tránh cho người đọc lọt vào trạng thái chưa hết trang sách đã buồn ngủ.

Viết một truyện ngắn, theo tôi, dễ mà khó. Dễ là bởi vì chỉ cần nghĩ trước một khung sườn, và ý
tưởng chủ đạo mà ta muốn truyền đạt tới người đọc, thế là đã có một truyện ngắn, nhưng khó là
vì "đầu ai nấy nghĩ, tim ai nấy run". Người viết truyện ngắn phải có nét riêng của mình trong cách dùng từ, thí dụ như Nhà Văn Nguyễn Huy Tưởng từng khuyên bạn văn của mình nên giới hạn dùng tĩnh từ, thay vào đó ta phải biết diễn đạt cái tĩnh từ đó bằng cách riêng, cho người đọc cảm nhận trọn vẹn được ý tưởng của người viết. Nói nghe rất đơn giản như đang giỡn, nhưng trong thực tế cầm bút thì không dễ tí nào.

Với Bông Hoa Trên Phím, Hoàng Quân đã thành công với tác phẩm đầu tay của mình. Đây là một khích lệ rất cần thiết cho một nhà văn. Rồi đây, Hoàng Quân sẽ có nhiều niềm tin, nhiều sáng tạo hơn trong văn nghiệp của cô.

Tôi biết Hoàng Quân khi cô còn là một cô bé. Có ai ngờ đâu cô bé ngày xưa ấy, bây giờ đã trở thành một nhà văn. Tôi thực sự xúc động khi nhận món quà "tác phẩm đầu tay" của cô. Như đã nói ở phần mở đầu, tôi yêu thích văn chương, nhưng dù cố gắng bao nhiêu, tôi cũng chỉ là một "tiểu phú" nếu so với cô em "đại phú" của tôi. Nhưng điều đó không là vấn đề, ngăn trở tôi diễn đạt cảm xúc của mình khi đọc tác phẩm của người em gái ngày xưa. Vì thế mà có bài viết điểm sách hôm nay, dù trong đời, tôi chưa bao giờ viết nhận định về một tác phẩm của người nào.

Trần Thảo

***************************

Đọc “Bông Hoa Trên Phím” của Hoàng Quân

Tôi biết đến Hoàng Quân trong một dịp rất tình cờ vào năm 2014. Năm đó, tôi chịu trách nhiệm thực hiện tập Kỷ Yếu Liên Trường Trung Học Quảng Ngãi. Hoàng Quân đã gửi bài tham gia với lòng tự tin cao độ về khả năng chính tả, văn phạm Việt ngữ của mình. Thấy là một cô nương còn trẻ, thực sự tôi không mấy tin tưởng, cho đến khi quen biết nhiều hơn. Sau một thời gian ngắn trao đổi email qua lại, Hoàng Quân đã cho tôi đọc thêm nhiều truyện ngắn, bút ký của cô... và thực lòng tôi có phần mến phục.

Sau khi tập Kỷ Yếu hoàn thành, sự liên lạc của chúng tôi có phần thưa thớt hơn nhiều. Cho đến một ngày đẹp trời của tháng 6/2015 ở Kingwood, Texas, USA... tôi nhận được tập truyện ngắn “Bông Hoa Trên Phím” của Hoàng Quân ưu ái đề tặng qua đường bưu điện từ một vùng trời Đức Quốc xa xăm.

Cầm tập sách xinh xắn trên tay, tôi mân mê món quà đặc biệt và rất ưu ái. Màu sắc và hình ảnh bìa sách rất thanh nhã với vài đoá hồng nằm cố ý trên phím đàn của một cây ghi-ta cổ điển, ở giữa trang, trên nền một trang giấy học trò đầy nét chữ con gái mềm mại, rất bay bướm, nội dung của các bản thảo lờ mờ ở hậu cảnh. Hình thức tập sách rất lạ, khổ 15cm x 17cm trông gần như vuông vức. Bìa và trang trong nguyên tập sách đều dùng toàn giấy bóng, loại rất tốt. Đây là tập tự truyện của tác giả viết để chia sẻ với bạn bè, với thân hữu. Kể như tôi may mắn khi nhận được tập văn này. Sách dày 146 trang gồm 12 truyện ngắn, trình bày trang nhã, hình ảnh minh hoạ vẽ bằng tay, rất dễ thương, rải rác trong các bài viết.

Lần giở từng trang, đọc từng truyện.

Truyện “Đường Vui Chung Bước” đưa người đọc trở về thời học trò hoa mộng trong thế giới của các cô nương cùng những kỷ niệm tuyệt vời mà ai ai cũng muốn có cơ hội quay mặt ngó về. Giọng văn dí dỏm, dễ thương; nhất là câu chuyện email đọc chữ Việt không dấu.

Truyện “Khi Mười Bảy Tuổi” nói về mốc thời gian chuyển biến của một người con gái, từ thơ ngây hồn nhiên bất ngờ con tim biết rung nhịp đập trước tình cảm trai gái, trước những mộng, những mơ lãng đãng tưởng như tình yêu tạo nên dấu ấn của một thời mới lớn. Giọng văn bình dị, chân thật, rất con gái.

Truyện “Bông Hoa Trên Phím” là truyện tiêu biểu, dài nhất của tập sách. Nội dung cốt truyện nói về tình nghĩa thầy trò và sự đam mê đàn phách của tác giả. Sau bao nhiêu năm Thầy Trò có cơ hội gặp lại nhau trên đất khách quê người vẫn với tình cảm tự nhiên, vẫn với niềm yêu mến âm nhạc tràn đầy. Hoàng Quân cũng cho chúng ta thấy một khía cạnh nhỏ khác của mình qua sự yêu thích bài thơ Hồ Trường của Nguyễn Bá Trác. Bài thơ Hồ Trường của những nam nhi đại trượng phu thất chí, ai ngờ cũng có thể làm rung cảm tâm hồn của một cô nương đam mê đàn và yêu mến âm nhạc.

“Chuyện Chàng Nàng” gồm những tiểu truyện rất vui, rất tếu, rất đời thường của hai vợ chồng có hai tâm tính khác biệt và nàng cố gắng bổ khuyết một cách dịu hiền để có sự hài hoà, dễ thương. Tôi không ngừng mỉm cười từ truyện này qua truyện khác. Điều này cho người đọc thấy thêm một góc cạnh nữa của Hoàng Quân, đó là óc hài hước của một cô nương lí lắc chứ không quá nghiêm khắc, cứng rắn như tôi vẫn tưởng. Và có lẽ đây cũng là một điểm son, đáng quý.

Truyện “Xương Rồng Trổ Hoa”. Trọng tâm của truyện là chân dung của một người vợ hiền, một người mẹ thảo có những sở thích tỉ mẳn rất đàn bà và ước muốn rất bình thường là sự quan tâm của chồng con. Nhưng gặp phải một người chồng với tâm hồn hời hợt, ít để ý, ít chiều chuộng ví như một cây xương rồng khô héo cần được chăm sóc, tưới nước để có thể có cơ hội trổ hoa như trong câu viết của tác giả, “tôi như cây cỏ tội nghiệp, thích được chăm sóc, được quan tâm như cây cần nước. Có lẽ tôi là cây xương rồng ít được chăm sóc nên èo uột nhưng vẫn sống.” Câu chuyện thật ý nhị, sâu sắc nhưng hơi buồn.

Truyện “Tắt Nắng Buộc Gió”. Nghe tựa đề có vẻ lạ tai, khó hiểu nhưng tác giả đã lấy ý từ 4 câu thơ của Xuân Diệu, “Tôi muốn tắt nắng đi cho màu đừng nhạt mất. Tôi muốn buộc gió lại cho hương đừng bay xa.” Đó là tâm ý của một người lớn tuổi muốn quành lại với thanh xuân, muốn hoà nhập vào trào lưu trẻ hơn... Nhưng quả nhiên, dễ gì tắt được nắng và buộc được gió; dẫu vẫn nghe người thời nay hay đùa, “chúc hạnh phúc cho tới răng long đầu bạc là chúc thọ hơn ông Bành Tổ; vì thời buổi này răng long thì trồng răng mới, đầu bạc thì đã có thuốc nhuộm tóc!” Tâm lý của tác giả cũng bị “giao động theo mùa”; có lúc rất hãnh diện về tuổi tác của mình, có lúc cũng giật mình thấy thời gian qua mau. Thôi thì tắt nắng buộc gió khi nào còn có thể.

“Tuổi Ngọc Cho Nàng Nơi Xứ Người” là một truyện ngắn khác trong tập BHTP. Nội dung là một “lưu bút dài” rất dí dỏm nhưng đầy chân tình của một người bạn (con) trai viết gửi tác giả trước khi lên đường rời khỏi Việt Nam năm xưa. Cả bài văn lẫn bài thơ đều chất chứa một cảm tình rất đặc biệt, khiến mỗi lần đọc lại tác giả đều thấy chạnh lòng, bồi hồi nhớ về một thời đã qua mau.

“Trái Tim Nhiều Ngăn” của Hoàng Quân không phải chỉ dành cho tình yêu nam nữ mà là dành cho mọi thứ tẳn mẳn trên đời từ một bài thơ, một dòng nhạc, một bông hoa, một lời nói... đến bạn bè và những kỷ niệm dấu yêu ngày mới lớn. Lời văn nhẹ nhàng, truyện kể dễ thương.

Truyện “Giấc Mơ Thực Vật” giống như “kiếp sau xin chớ làm người, làm cây thông đứng giữa trời mà reo”. Hoàng Quân của chúng ta không muốn làm cây thông ở kiếp sau mà chỉ muốn là nhánh Phong Lan tầm gửi trong lúc ngả lòng, khi bỗng dưng bị mất việc giữa bối cảnh bon chen, kèn cựa của những đồng nghiệp khác phái với nhau. Tâm lý rất chuẩn, chỉ là tôi không bằng lòng cái nhận xét của tác giả khi “vơ đũa cả nắm” đối với thanh niên Việt Nam. Đâu phải ai ai cũng có vẻ ta đây hoặc tự ti mặc cảm!?

Truyện “Thầy Trò, Trường Lớp, Ngày Xưa” kể chuyện về trường Anh Văn đặc biệt của một người Mỹ tên Dave tự nguyện thành lập mà dân Quảng Ngãi gọi là “Trường Ông Đê” hay là “Trường IVS.” IVS là chữ viết tắt của tổ chức International Voluntary Service mà ông Dave là thành viên. Tôi khâm phục trí nhớ của Hoàng Quân, vì đã có thể kể vanh vách tên họ chữ lót của rất nhiều “nhân vật” và bạn học ngày xưa và những cá tính đặc biệt của một số người, nhất là “thầy Kông đẹp giai.” Bài viết sống động vẽ ra một bức tranh sống động, thân thương.

Truyện “Đồng Nghiệp Dị Chủng” là một câu chuyện rất vui, nói tới những “lắt léo” trong ngôn ngữ và cách suy nghĩ cũng như hành xử của tác giả và người đồng nghiệp nam người Đức. Bài viết rất dí dỏm, rất có duyên thể hiện cá tính của tác giả một cách rất cụ thể.

Truyện “Người Ấy Ngày Xưa”. Là truyện ngắn cuối cùng trong tuyển tập. Chuyện kể lần hội ngộ với ba người bạn học nam của gần 30 năm về trước. Trong đó, có anh Luân là người mà tác giả mang ơn đặc biệt vì đã ân cần bửa củi, xách nước giùm cho một cựu “thiên kim tiểu thư” trong hoàn cảnh trái ngang của cuộc sống sau ngày phỏng... tay. Hoàng Quân khéo léo diễn đạt những tâm lý hồi hộp, mừng vui, ngại ngùng khi gặp lại bạn cũ khác phái, mà một thuở dường như cũng... hát Ngày Xưa Hoàng Thị của nhà thơ Phạm Thiên Thư do nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc.

Nói tóm lại, tập truyện “Bông Hoa Trên Phím” là tập truyện kể những mảnh đời sống khác nhau của tác giả với giọng văn dí dỏm, hài hước, nghịch ngợm rất có duyên. Cám ơn Hoàng Quân đã chia sẻ và xin trang trọng giới thiệu đến quý thân hữu và độc giả chọn lọc khắp nơi.

Yên Sơn

Viết ở Kingwood, TX nhân ngày đầu năm 2016

Đọc "Bông Hoa Trên Phím" Của Hoàng Quân - Trần Thảo & Yên Sơn

Tống Phước Hiệp

Bài được đọc nhiều nhất

Những bài mới nhất