Tiểu thuyết Miền Nhớ của Đoàn Bảo Châu. Giao Chỉ xuất bản lần thứ nhất tại Hoa Kỳ, 2016. Bìa và trình bày: Uyên Nguyên – Tranh: Họa sĩ Trần Vinh

Cuốn tiểu thuyết dày hơn 400 trang của Đoàn Bảo Châu tựa như một đoàn tàu thoắt vụt qua, mang tất cả những gì trong một hành trình về đích của nó là hiện thực. Miền Nhớ là một một câu chuyện dài như đủ ngắn để khi khép lại những trang cuối cùng, người đọc có thể nhớ mọi thứ theo nhiều cách. Có người đọc và nhớ về một Việt Nam chưa từng biết, nhưng có những người đọc rồi đóng sách lại trong sự nhẹ nhõm, rằng tất cả những gì mình day dứt đã có người nói hộ.

Đoàn Bảo Châu đóng vai một người đứng trên một dòng sông và chậm rãi ghi lại từng thứ một trôi qua mình, với tất cả những sự nhẫn nại và lòng trắc ẩn. Anh lặng lẽ làm một công việc của mình, không thừa và không thiếu – nếu có ai đó hỏi rằng để làm gì – chắc thật khó mà có câu trả lời trọn vẹn. Nhưng tôi và chắc là nhiều người đọc nữa sẽ cảm ơn anh, vì chuyện của quê hương này, dân tộc này không thể thành tro than qua thời gian. Dù đó, chỉ là số phận một anh bộ đội hay con gái cùa một địa chủ bị hành hình.

Có những điều mà nhà văn Đoàn Bảo Châu viết xuống, có lẽ hết sức tàn nhẫn trong sự chịu đựng của con người, như chuyện người vợ trẻ phải hiến thân cho viên Đội trưởng trong thời kỳ cải cách ruộng đất, mong cứu mạng chồng mình, nhưng rồi điều nhận lại, chỉ là cái xác chồng mình không được một mảnh ván hòm, không được mang về nhà chôn cất. Nhưng cách ghi lại của Đoàn Bảo Châu, như tiếng niệm kinh cho nỗi ngây thơ của con người bị lừa vào tội ác, hay lời xin giải oan cho bao nhiêu xương máu của dân tộc mình.

Miền Nhớ như một vé tàu của thách thức. Nếu không có đủ can đảm, kiên nhẫn và sự khao khát tìm về, chắc bạn sẽ không thể đọc hết cuốn sách này, không thể đi hết hành trình. Nhưng chắc chắn khi gấp lại, cạn từng con chữ cuối, bạn có một lời giải cuối cùng: yêu thương là phần cuối cùng mà con người có thể cứu chuộc nhau.

Tôi cũng là một người đọc, mà khi gấp lại trang cuối, đã thở ra trong im lặng. Miền Nhớ ấy không của riêng ai. Nó là Miền Nhớ của mỗi con người chúng ta. Để nhớ, để biết và yêu thương khi còn là người Việt.

Tuấn Khanh
7/2016