The Right to Health
David Leonhardt
New York Times
30-9-2021
Bản tiếng Việt: Nguyễn Quốc Khải
Việc bắt buộc chích ngừa (immunization mandate) không phải là một điều mới mẻ. Một biện pháp như vậy đã giúp cuộc cách mạng Hoa Kỳ chiến thắng.
Hoa Kỳ hiện hữu như một quốc gia một phần là nhờ vào việc bắt buộc chích ngừa.
Vào năm 1777, bệnh đậu mùa (smallpox) là một vấn đề đủ lớn đối với quân đội Mỹ ốm yếu mà George Washington cho rằng nó có thể gây nguy hiểm cho Cách Mạng. Một lần bột phát của căn bệnh đã khiến cho người Mỹ thất bại trong trận Quebec. Để ngăn chặn nhiều trường hợp khác, Washington đã ra lệnh chích ngừa - làm một cách lặng lẽ để người Anh không nghe nói có bao nhiêu người Mỹ bị đau ốm – cho tất cả những quân nhân chưa có virus.
Việc làm có kết quả. Số ca bệnh đậu mùa giảm mạnh và quân đội của Washington sống sót sau cuộc chiến tranh tiêu hao chống lại quốc gia hùng mạnh nhất thế giới. Việc cưỡng hành chích ngừa, như Ron Chernow đã viết trong cuốn tiểu sử đoạt giải Pulitzer năm 2010 về Washington, “cũng quan trọng như bất kỳ biện pháp quân sự nào mà Washington áp dụng trong chiến tranh.”
Trong những thập kỷ sau đó, các phương pháp điều trị bằng chích ngừa trở nên an toàn hơn (phương pháp dùng trong Chiến tranh Cách Mạng giết chết 2% hoặc 3% người được chích ngừa), và việc bắt buộc trở nên phổ biến hơn, trong quân đội và bên ngoài. Việc bắt buộc cũng có xu hướng tạo ra sự thù nghịch từ một thiểu số người Mỹ.
Một mục sư ở Cambridge, Massachusetts, đã phản đối việc chích ngừa bệnh đậu mùa lên tới tận Tối cao Pháp Viện vào năm 1905, trước khi ông thua. Năm mươi năm sau, trong khi hầu hết người Mỹ đang ăn mừng việc bắt đầu chiến dịch chích ngừa hàng loạt chống lại bệnh bại liệt (polio), vẫn có một số người phản đối. Một bài báo điện tử của United Press phổ biến trên các tờ báo khắp cả nước vào ngày 13 tháng 4 năm 1955, tường thuật:
Hàng trăm bác sĩ và y tá đã đăng ký sẵn sàng bắt đầu nhiệm vụ to lớn là chích ngừa cho hàng triệu trẻ em trên khắp đất nước.
Tuy nhiên, có một vài khó khăn bất ngờ. Tại Quận Montgomery của Maryland, 4,000 cha mẹ đã cương quyết từ chối không cho con mình tiêm vắc-xin. Hai quận ở Indiana phản đối vì cho rằng kế hoạch này có mùi xã hội hóa y học.
Nhiều người chích ngừa, một số ít bị sa thải
Hiện nay chúng ta đang sống qua chu kỳ này một lần nữa. Nhiều nơi làm việc ấn định thời hạn buộc phải chích ngừa trong tuần này, thường yêu cầu mọi người phải tiêm vắc-xin Covid-19 nếu không sẽ bị sa thải. Ở California, thời hạn đối với nhân viên y tế là hôm nay.
Cũng như trường hợp quân đội của Washington, việc bắt buộc chích ngừa phần lớn thành công.
Chính sách của California đã khiến hàng nghìn nhân viên y tế trước đây chưa chích ngừa, đã được tiêm thuốc chủng trong những tuần gần đây. Tại Trung tâm Y Tế Cedars-Sinai ở Los Angeles, có thêm khoảng 800 công nhân đã được chích ngừa kể từ khi chính sách được công bố vào tháng trước, nâng tỷ lệ chích ngừa của bệnh viện lên đến 97%, theo Shawn Hubler, đồng nghiệp của tôi.
Khi tiểu bang New York thông báo về chích ngừa bắt buộc đối với các nhân viên bệnh viện và viện dưỡng lão vào tháng 8, khoảng 75% trong số những người này đã được tiêm thuốc. Đến thứ Hai, tỉ lệ này đã tăng lên 92 %. Số người mới được chích ngừa tăng lên khoảng 100,000.
Tại Trinity Health với một chuỗi bệnh viện ở 22 tiểu bang, mức tăng cũng tương tự - từ 75% lên 94%, theo tường thuật của The Times’s Reed Abelson. Tại Genesis HealthCare, công ty vận hành các cơ sở chăm sóc dài hạn ở 23 tiểu bang, những trường hợp mắc bệnh Covid đã giảm gần 50% sau khi hầu hết các nhân viên đã hoàn thành việc chích ngừa vào mùa hè này.
Một số được thuyết phục bởi thông tin mà người chủ cung cấp cho họ - về tính hiệu quả và an toàn của vắc-xin, so với số chết người chết vì Covid - và những người khác quyết định rằng họ không thực sự muốn mất việc làm.
Một hệ thống bệnh viện ở Norh Carolina, Novant Health, tuần trước đã sa thải 375 công nhân, tức khoảng 1% lực lượng lao động, vì không chích ngừa. Đến cuối tuần, hơn một nửa trong số họ - khoảng 200 người - mơi chích ngừa và đã được trở lại làm việc.
Dĩ nhiên, bãi nhiệm 175 người không phải chuyện nhỏ (Một tiêu đề của Washington Post đã loan báo câu chuyện này là “một trong những vụ sa thải hàng loạt lớn nhất từ trước đến nay do bắt buộc phải tiêm vắc xin.”) United Airlines tuần này cho biết họ sẽ cho thôi việc thêm nhiều nhân viên hơn nữa - khoảng 600 người, tức ít hơn 1% lực lượng lao động của công ty ở Mỹ.
Những vụ sa thải này có thể tạo ra khó khăn cho người lao động và gián đoạn ngắn hạn cho những công ty. Nhưng những gián đoạn đó có xu hướng nhất thời, bởi vì tỷ lệ người lao động là rất nhỏ. Saad Omer thuộc Yale Institute for Global Health nói với The Times: “Tôi không thấy bất kỳ ảnh hưởng gián đoạn rộng lớn nào.”
Và những lợi ích - giảm sự lây lan của một loại virus chết người và giảm khả năng biến đổi của virus nguy hiểm trong tương lai - là rất lớn.
Gây thương tích cho người khác
Lý lẽ của chính sách bắt buộc chích ngừa tại nơi làm việc xoay quanh những lợi ích lớn đó: Ngay cả ở một quốc gia ưu tiên tự do cá nhân nhiều như Hoa Kỳ, công dân không có quyền làm tổn hại đến đồng nghiệp hoặc gia đình của họ, bạn bè và cộng đồng của họ. Quyền được sống khỏe mạnh của một người lớn hơn quyền của người khác làm một công việc cụ thể.
Như Carol Silver-Elliott, giám đốc điều hành của Jewish Home Family, một cơ sở chăm sóc người cao tuổi ở New Jersey, nói với ABC News về nhiệm vụ của công ty cô ấy, “Chúng tôi cảm thấy rằng đây là một cái giá nhỏ phải trả để giữ cho những người lớn tuổi của chúng tôi được an toàn, và đây là một cái gì đó mà chúng tôi cảm thấy rất mạnh mẽ."
Sau khi tôi dành thời gian đọc về lịch sử của việc cưỡng hành vắc xin, tôi đã ngạc nhiên bởi cuộc tranh luận đã thay đổi rất ít qua nhiều thế kỷ. Vào năm 1905, khi Tối Cao Pháp Viện ra phán quyết chống lại mục sư Massachusetts, người không muốn vắc xin đậu mùa, Thẩm Phán John Marshall Harlan giải thích rằng Hiến Pháp không cho phép người Mỹ luôn hành xử theo cách họ chọn. "Tự do thực sự cho tất cả mọi người không thể tồn tại," Harlan viết theo ý kiến đa số của ông, nếu mọi người có thể hành động "bất kể thương tích có thể gây ra cho người khác."
(Để biết thêm về lịch sử của việc cưỡng hành, tôi giới thiệu một bài luận trên Wall Street Journal của David Oshinsky thuộc NYU Langone Health.)
Nguyễn Quốc Khải dịch
Nguồn: https://vietbao.com/
