Mổ xẻ thường chỉ được dùng cho những trường hợp viêm xương khớp quá nặng gây ra các hạn chế trong sinh hoạt hằng ngày và không đáp ứng với các điều trị khác.
Mổ qua nội soi khớp. (Minh họa: binghammemorial.org)
Các phương pháp mổ
Có nhiều cách mổ khác nhau. Ở đây chỉ nói sơ qua về các phương pháp thường gặp nhất. Nói chung, mổ thường là biện pháp cuối cùng, tuy nhiên nó nên được thực hiện trước khi viêm khớp gây ra các biến chứng trầm trọng như teo cơ, biến dạng các khớp (khiến cho dù có mổ cũng sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi tập vật lý trị liệu để có thể trở lại chức năng bình thường).
Vì vậy, nếu đã thử đủ hết mọi biện pháp mà không đỡ, nếu bác sĩ nói là cần mổ, thì nên tham khảo với các bác sĩ chuyên khoa khác (second, third opinion) và nên quyết định mổ vào lúc thích hợp nhất (đừng chần chờ đến khi quá trễ).
Những điều quan trọng nhất nên hỏi bác sĩ là có nên mổ hay không, so với không mổ thì mổ có những lợi và hại như thế nào, mổ phương pháp nào, để làm gì, tỉ lệ có thể cải thiện chức năng khớp sau khi mổ là bao nhiêu phần trăm, có sẽ cần phải mổ lại hay không, có thể xảy ra biến chứng gì, tỉ lệ bị từng biến chứng khoảng bao nhiêu phần trăm…
Nên suy nghĩ kỹ, viết xuống các câu hỏi để khi gặp bác sĩ không bị quên. Trên nguyên tắc, trước khi mổ, bác sĩ phải giải thích những điều trên và trả lời một cách thỏa đáng tất cả các câu hỏi của bệnh nhân, sau đó bệnh nhân sẽ phải ký giấy nhận rằng mình đã hiểu rõ và tất cả những thắc mắc đã được giải thích rõ ràng, và sau khi hiểu rõ mình vẫn chấp nhận mổ.
Nếu chưa hiểu rõ điều gì ghi trên giấy hay có gì còn phân vân thì nên tìm hiểu rõ trước khi ký giấy.
Kinh nghiệm của người bác sĩ sẽ thực hiện giải phẫu là điều rất quan trọng. Nên hỏi thẳng bác sĩ về kinh nghiệm của họ trong việc thực hiện phương pháp họ sẽ làm cho mình, có gì chứng minh điều đó hoặc kiểm chứng ngoài lời nói của họ hay không (và kiểm chứng lại). Một giải phẫu quan trọng có thể thay đổi hẳn cuộc đời của ta, và nó nên được thảo luận một cách kỹ lưỡng, thẳng thắn.
Nói chung có hai nhóm mổ chính là mổ qua nội soi khớp (arthroscopic surgery) và mở hẳn khớp ra để thực hiện thủ thuật.
Viêm khớp nếu không chữa sẽ gây ra các biến chứng trầm trọng như teo cơ, biến dạng các khớp. (Minh họa: Naturwohl-Gesundheit/Pixabay)
Các phương pháp mổ qua nội soi khớp (arthroscopy)
Trong phương pháp nội soi khớp bác sĩ sẽ đục vài lỗ nhỏ để đưa ống kính vào khớp nhằm quan sát và thực hiện các thủ thuật. Phương pháp này có thể được dùng để quan sát tổn thương của các thành phần của khớp và lấy mẫu ra nhìn trên kính hiển vi để xác định bệnh của khớp. Nó cũng có thể được dùng để làm các thủ thuật nhỏ như để cắt các mảnh bao khớp bị cấn vào khớp (synovectomy).
Lợi ích của phương pháp giải phẫu qua nội soi khớp vẫn còn đang chưa có sự thống nhất hoàn toàn giữa các bác sĩ chuyên khoa. Một số nghiên cứu so sánh giữa giải phẫu thật sự với giải phẫu giả (“sham” procedure) cho thấy rằng mức độ cải thiện của khớp không khác nhau lắm giữa hai nhóm.
Do đó chỉ có một nhóm nhỏ bệnh nhân trong một số trường hợp cụ thể có thể nhận được lợi ích từ các phương pháp giải phẫu qua nội soi. Nếu đã bị viêm khớp trầm trọng, thường thì bệnh nhân sẽ cần đến các phương pháp giải phẫu khác.
Các phương pháp mổ khác
Tùy theo từng trường hợp với nhiều yếu tố khác nhau như độ tổn thương của khớp, tuổi tác của bệnh nhân, vị trí của khớp, bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện các phương pháp khác nhau nhằm xếp đặt lại vị trí tiếp xúc và chịu sức nặng của các khớp (realignment), làm dính luôn hai xương lại với nhau một cách vĩnh viễn (fusion), thay bằng khớp nhân tạo (joint replacement-cho tới nay, khớp nhân tạo chỉ tồn tại được từ 10 đến 20 năm là cần phải thay lại, và lần sau thường sẽ khó hơn lần đầu), ghép sụn…
Các chỉ định và vấn đề kỹ thuật tương đối phức tạp, do đó khi (có thể) cần, ta nên thảo luận cẩn thận với các bác sĩ để có quyết định mà sau này mình sẽ không phải hối hận nhiều lắm. Tốt nhất là dù thế nào thì cũng đã xong rồi, nên rút kinh nghiệm để tránh lặp lại, không nên hối tiếc mãi, chẳng ích lợi gì.
BS Nguyễn Trần Hoàng
(714) 531-7930, This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
