Từ xưa đến nay, người ta đã và đang truyền tai nhau những câu chuyện về linh hồn, ma quỷ và những thứ thình lình xuất hiện trong đêm. (Nguồn: pixabay.com)
Rất lâu trước khi loài người biết viết, người ta đã truyền tai nhau những câu chuyện về linh hồn, ma quỷ và những thứ thình lình xuất hiện trong đêm. Ngày nay, những câu chuyện tương tự vẫn còn được kể lại, có liên quan đến niềm tin tôn giáo, khả năng ngoại cảm, hào quang, phép lạ và ma quỷ…
Là một khoa học gia, dĩ nhiên Don Lincoln nghi ngờ về tất cả những niềm tin đó. Khi nói chuyện với những người tin vào những điều đó, Don Lincoln sẽ chỉ ra những mâu thuẫn trong ý tưởng hoặc lý do tại sao ông không chấp nhận kết luận của họ. Thường thì những cuộc trò chuyện này sẽ kết thúc với việc người kia nói: “Tất nhiên là ông không tin rồi. Ông là một khoa học gia mà. Làm gì biết về mấy cái này. Đó là thứ siêu nhiên.”
Vậy “siêu nhiên” có nghĩa là gì?
Khi sử dụng từ ‘siêu nhiên’ – vẻ mặt của người ta thường gật gù kiểu “tui hiểu rồi,” ngụ ý rằng ‘mọi chuyện đã có thể giải thích xong.’ Bằng những gì họ hiểu được về từ ‘siêu nhiên,’ họ tự nâng vị thế của mình vượt ra ngoài tầm kiểm soát của khoa học. Họ sử dụng từ “siêu nhiên” như một lá bùa hộ mệnh trước con mắt soi xét của khoa học.
Tuy nhiên, Don Lincoln chưa bao giờ chấp nhận câu trả lời đó. Phương pháp khoa học ra đời là để giúp nhân loại tìm hiểu các hiện tượng trong tự nhiên và các quy luật chi phối chúng. Về cơ bản, phương pháp khoa học là một cách để có thể hiểu mọi thứ có tồn tại – và, nếu thứ gì đó có tồn tại, thì theo định nghĩa, nó là tự nhiên, không phải siêu nhiên.
Trái đất, mặt trời, bầu trời? Chúng đều có tồn tại và khoa học có thể giúp chúng ta hiểu về chúng. Kỳ lân, rồng và các thiên thần tí hon có cánh? Chúng không tồn tại, và do đó chúng nằm ngoài phạm vi khoa học. Những thứ trừu tượng như màu đỏ, tình yêu và sự tức giận? Những thứ đó có tồn tại và khoa học có thể nghiên cứu chúng, dù theo cách có vẻ gián tiếp. Thí dụ, cái mà chúng ta gọi là “màu đỏ” chính là sự kết hợp của bước sóng ánh sáng, tính chất hóa học của cảm quang trong mắt và thần kinh học của não.
Tương tự như vậy, nếu thần thánh, linh hồn, giác quan thứ sáu và các hiện tượng tương tự có tồn tại, thì đó cũng là tự nhiên. Mọi người nói rằng họ nhìn thấy ma, tức là ma có thể phát ra ánh sáng khiến mắt người thường có thể tiếp nhận. Mọi người nói rằng thần giao cách cảm (telepathy) là có thật, nghĩa là hiện tượng này phải có khả năng kích hoạt cùng lúc các phần não cho phép người nhận hiểu được thông điệp đã gửi. Khi Biển Đỏ (Red Sea) tách ra làm hai trong cuốn “Book of Exodus”, người ta cho rằng hiện tượng này xảy ra là do một cơn gió lớn. Có gió tức là không khí có chuyển động, có nghĩa là có một lực lượng nào đó đã khiến cho không khí chuyển động. Dù tất cả những điều này vẫn còn bị nghi ngờ, chúng ngụ ý rằng có sự tương tác nào đó giữa thế giới huyền bí và thế giới của chúng ta. Và, nếu điều đó là đúng, thì khoa học có thể nghiên cứu những tương tác đó.
Có một sự khác biệt giữa thứ mà khoa học chưa biết đến và thứ về bản chất nằm ngoài khả năng điều tra của phương pháp khoa học. Khoa học không phải là biết tất tần tật mọi thứ và có câu trả lời cho mọi thứ. Là một khoa học gia, công việc chính của Don Lincoln là thực hiện những khám phá khoa học. Cũng giống như Isaac Newton, một trong những khoa học gia có ảnh hưởng nhất mọi thời đại, thuở đó vẫn chưa biết về sự tồn tại của Sao Hải Vương, bức xạ và DNA. Cho đến nay có lẽ vẫn còn những thứ tồn tại mà khoa học vẫn chưa biết đến. Nếu một khoa học gia nào đó có thể thành công (và may mắn), họ sẽ khám phá ra điều gì đó về cơ bản sẽ thay đổi những hiểu biết của chúng ta về các quy luật tự nhiên.
Nhưng ‘không biết’ không có nghĩa là không được phép đặt câu hỏi và đi tìm câu trả lời.
“Siêu nhiên” có tồn tại không?
Hãy quay trở lại định nghĩa về siêu nhiên, bởi vì nó có thể trả lời cho câu hỏi ‘Siêu nhiên có tồn tại không?’ Mặt khác, nếu từ siêu nhiên được định nghĩa là “một hiện tượng tồn tại, nhưng khoa học hiện tại chưa thể giải thích được,” thì siêu nhiên thực sự có tồn tại. Thí dụ, các khoa học gia đã cho rằng có một chất chưa được khám phá, gọi là vật chất tối (dark matter), để giải thích vì sao các thiên hà quay nhanh hơn các định luật vật lý đã biết cho phép. Mặc dù vật chất tối được gọi là một giả thuyết chưa được chứng minh, nhưng khi với định nghĩa này, chúng ta có thể coi nó là siêu nhiên – dù không mấy ai sử dụng từ siêu nhiên theo cách này.
Mặt khác, nếu định nghĩa siêu nhiên là “một hiện tượng tồn tại, nhưng khoa học nói chung không thể nghiên cứu nó,” thì câu trả lời của Don Lincoln sẽ là “không.” Một lần nữa, nếu một cái gì đó tồn tại, thì theo định nghĩa, nó là tự nhiên – và khoa học có thể nghiên cứu nó. Xin lưu ý một lần nữa, chắc chắn có những câu hỏi mà công nghệ hiện nay chưa thể trả lời được. Chẳng hạn, chúng ta phải mất một thế kỷ để phát triển khả năng chụp hình bắt sóng. Và phải mất hơn hai thiên niên kỷ trước khi các nhà nghiên cứu chứng minh được nguyên tử là có thật, mặc dù người ta đã nghĩ về nó vào khoảng năm 400 trước Công Nguyên.
Quý vị có thể nghĩ rằng những lời cãi bướng về định nghĩa của từ siêu nhiên là việc nhỏ nhặt, nhưng thực sự không phải vậy. Thật vậy, nó đi vào cốt lõi của nghiên cứu tìm hiểu, thứ làm cho khoa học trở thành một công cụ vô cùng mạnh mẽ. Chừng nào mà thần thánh, ma quỷ và thiên thần còn mãi nằm ngoài khả năng điều tra của khoa học, thì chúng ta sẽ không bao giờ thực sự giải quyết được những vấn đề này. Dù vẫn còn rất hoài nghi, nhưng Don Lincoln sẵn sàng chấp nhận mình đã sai nếu có bằng chứng mạnh mẽ và thuyết phục. Mục tiêu của một khoa học gia không phải là cãi thắng mà là tìm ra sự thật.
Nguyên Hòa
Nguồn: “If ghosts are real, then they aren’t supernatural” của Don Lincoln, được đăng trên trang Bigthink.
