Từ nghìn xưa cho đến nay – trên quê hương chúng ta – hình ảnh người mẹ là hình bóng thiêng liêng, cao quý nhất… không hết lời ngưỡng mộ trong dòng văn học nghệ thuật. Mẹ từ khi “mang nặng đẻ đau”, cưu mang, nuôi nấng, dạy dỗ khi con chào đời cho đến khi trưởng thành, xa cách và khi về già. Nói đến mẹ là nói đến trái tim nhân bản, hy sinh và thương yêu vô bờ bến cả cuộc đời cho con đến khi nhắm mắt.
Âm nhạc dễ đi vào lòng người, với hình bóng mẹ, qua lời ca và dòng nhạc, mỗi khi nghe, thấm vào tận đáy lòng. Trước năm 1975, có nhiều ca khúc viết về mẹ. Ở đây, tôi chỉ đề cập đến những ca khúc tiêu biểu, quen thuộc đã đi vào lòng người từ ngày sống trên quê hương và hơn bốn thập niên qua ở hải ngoại.
Trước năm 1975, ở miền Nam VN không có Ngày Hiền Mẫu, Ngày Của Mẹ… để nhắc đến, để vinh danh, để nhớ vì với người con, hình bóng đó gắn liền với ngày tháng cuộc đời.
Nhân ngày Mother’s Day ở Mỹ. Gởi đến mọi người những ca khúc tiêu biểu. Và, thân tặng với những ai không còn mẹ - VTrD
Lá Thư Gửi Mẹ
Thơ: Thái Thủy - Nhạc: Nguyễn Hiền
Mẹ ơi thôi đừng khóc nữa
Cho lòng già nặng sầu thương
Con đi say tình viễn xứ
Đâu có quên tình cố hương
Thương ngóng về quê cũ
Gót thù xéo thảm thê
Bầy trai thầm rơi lệ
Súng gươm hẹn mai về
Con về tầm đẹp lứa
Mẹ cười vun khóm dâu
Mái tranh chiều vươn khói
Vườn thơm ngát hương cau
Nương chè vươn xanh lá
Ruộng thơm lúa lên màu
Rộn ràng muôn tiếng hát
Đời hết nghĩa thương đau
Mẹ ơi thôi đừng khóc nữa
Cho lòng già nặng sầu thương
Con đi say tình viễn xứ
Đâu có quên tình cố hương.
*
Lòng Mẹ của Y Vân
Lòng Mẹ bao la như biển Thái Ɓình rạt rào,
Tình Mẹ tha thiết như giòng suối hiền ngọt ngào,
Lời Mẹ êm ái như đồng lúa chiều rì rào.
Tiếng ru bên thềm trăng tà soi bóng Mẹ уêu.
Lòng Mẹ thương con như vầng trăng tròn mùa thu.
Tình Mẹ уêu mến như làn gió đùa mặt hồ.
Lời ru man mác êm như sáo diều dật dờ.
Ɲắng mưa sớm chiều vui cùng tiếng hát trẻ thơ.
Thương con thao thức bao đêm trường,
Ϲon đà уên giấc Mẹ hiền vui sướng biết bao.
Thương con khuуa sớm bao tháng ngàу.
Lặn lội gieo neo nuôi con tới ngàу lớn khôn.
Ɗù cho mưa gió không quản thân gầу Mẹ hiền.
Một sương hai nắng cho bạc mái đầu buồn phiền.
Ɲgàу đêm sớm tối vui cùng con nhỏ một niềm.
Tiếng ru êm đềm mẹ hiền năm tháng triền miên.
Lòng Mẹ chan chứa trên bao xóm làng gần xa.
Tình Mẹ dâng tới trăng ngàn đứng lặng để nghe,
Lời ru xao xuуến núi đồi suối rừng rặng tre.
Ѕóng ven Thái Ɓình im lìm khi tiếng Mẹ ru.
Một lòng nuôi nấng vỗ về những ngàу còn thơ.
Một tình thương mến êm như tiếng đàn lời ca.
Mẹ hiền sớm tối khuуên nhủ bao lời mặn mà.
Khắc ghi bên lòng con trẻ muôn bước đường xa.
Thương con Mẹ hát câu êm đềm,
Ru lòng thơ ấu quản gì khi thức trắng đêm.
Ɓao năm nước mắt như suối nguồn.
Ϲhảу vào tim con mái tóc trót đành đẫm sương.
Ɗù ai xa vắng trên đường sớm chiều về đâu.
Ɗù khi mưa gió tháng ngàу trong đời bể dâu.
Ɗù cho phai nắng nhưng lòng thương chẳng lạt mầu.
Vẫn mong quaу về vui vầу dưới bóng mẹ уêu.
*
Mẹ Tôi của Nhị Hà
Ca khúc nầy Nhị Hà sáng tác đầu tiên lúc còn trẻ
Mẹ tôi tóc xanh nhuộm bạc tháng ngày
Mẹ tôi đau buồn nặng trĩu đôi vai
Bao năm nuôi đàn trẻ thơ nhỏ dại
Cầu mong con mình có một ngày mai
Mẹ tôi nắng mưa chẳng ngại nhọc nhằn
Mẹ tôi mỉm cười nhìn bóng con ngoan
Không than không phiền dù lâm hoạn nạn
Lòng tin con mình xứng thành người dân
Chiều chiều, bên liếp lều tranh
Mẹ tôi đứng đợi đàn con
Trước gió tóc trắng loa xòa
Đôi mắt dịu hiền như bể tình thương
Lòng người mong ước ngày sau
Đàn con xứng thành người dân
Nhưng nay con đã nên người
Thì nay còn đâu bà mẹ hiền xưa
Chiều nay đốt hương tưởng niệm trước mồ
Nhìn khói đau lòng tưởng nhớ năm xưa
Công ơn sinh thành ngày nao đền trả
Mẹ ơi con nguyền nhớ lời mẹ khuyên
Bà Mẹ Quê của Phạm Duy
Ngoài ca khúc Bà Mẹ Quê, Phạm Duy còn có hai ca khúc Mẹ Việt Nam và Người Mẹ Gio Linh.
Vườn rau, vườn rau xanh ngắt một màu
Có đàn, có đàn gà con nương náu
Mẹ quê, mẹ quê vất vất vả trăm chiều
Nuôi đàn, nuôi một đàn con chắt chiu.
Bà bà mẹ quê!
Gà gáy trên đầu ngọn tre
Bà bà mẹ quê!
Chợ sớm đi chưa thấy về
Chờ nụ cười son, và đồng quà ngon.
Trời mưa, trời mưa ướt áo mẹ già
Mưa nhiều, mưa nhiều càng tươi bông lúa
Trời soi, trời soi bốc khói sân nhà
Nắng nhiều thì phơi lúa ra
Bà bà mẹ quê! Đêm sớm không nề hà chi
Bà bà mẹ quê! Ngày tháng không ao ước gì
Nhỏ giọt mồ hôi, vì đời trẻ vui.
Miệng khô, miệng khô nhớ bát nước đầy
Nhớ bà, nhớ bà mẹ quê xưa ấy
Mùa đông, mùa đông manh chiếu thân gầy
Cháu bà, cháu bà ngủ thiu giấc say.
Bà bà mẹ quê!
Chân bước ra đời rồi xa
Bà bà mẹ quê!
Từ lúc quê hương xoá nhoà
Nhìn về miền quê, mà giọt lệ xa.
*
Lời Ru Của Mẹ của Trầm Tử Thiêng & Tấn An
Con ơi à ơi...
Đây là giấc ngủ ban đầu
Mẹ ru con
Bên ngoài gió thổi Nam non
Hai mươi tuổi đời
Mẹ sinh con... yêu dấu à... ơi
Giấc mộng tuyệt vời
Giấc mộng... là mộng hai mươi
Bao nhiêu hưng vong
Đón đợi thu vào tầm tay
Rồi con lớn khôn... hai mươi tuổi đời
Như mẹ ngày nay
Con vui lên đường à à... ơi
Con say tiếng gọi dị thường
Như say giấc ngủ đêm này
À à ơi... giấc ngủ trên tay
Con ơi à ơi...
Đây là giấc ngủ ban đầu
Mẹ xa cha
Bên ngoài gió nổi thương ca
Đêm soi trăng vàng
Mẹ ru con... ngân tiếng tình tang
Gói mộng trong đời
Giấc mộng... ngày còn hai mươi
Hai mươi năm sau
Đón đợi thu vào tầm tay
Rồi con lớn khôn... hai mươi tuổi đời
Như mẹ ngày nay
Con vui lên đường à à... ơi
Con say tiếng gọi dị thường
Len trong giấc ngủ đêm trường
À à ơi... tiếng gọi quê hương
Con ơi à ơi...
Me nhìn thân thể ngọc ngà
Mẹ trông con
Trong niềm hy vọng bao la
Mây đen giăng trời à... à... ơi
Đã ngóng chờ con
Mong vào giấc ngủ
Giấc ngủ... lộng ngàn kiêu sa.
*
Mẹ Việt Nam Ơi Chúng Con Vẫn Còn Đây
Thơ: Hoàng Phong Linh – Nhạc: Nguyễn Ánh 9
Ca khúc nầy phổ biến vào tháng 1 năm 1975. Sau năm 1975, Việt Dzũng và Nguyệt Ánh đã đi khắp nơi trình bày ca khúc nầy nên rất quen thuộc.
Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!
Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!
Những đứa con bầu nhiệt huyết dâng đầy
Mang giòng họ của Lê Lý Nguyễn Trần.
Mẹ mặc cho con vải khô áo màu lam
Mẹ dưỡng nuôi con giòng sữa Bắc Trung Nam
Con của Mẹ đều một giống da vàng
Quyết một lòng đập tan lũ hung tàn
Trên đầu voi rạng ngời vung ánh thép
Gái Triệu Trưng bồ liễu đuổi xâm lăng
Hé môi cười nghe tiếng sóng Bạch Đằng
Gươm Hưng Đạo như rồng thiêng vùng vẫy
Vượt Trường Sơn, Nguyễn Huệ Bắc Bình Vương
Quyết một lòng đi giữ vững quê hương
Và còn nữa, con của Mẹ toàn danh tướng
Lòng Mẹ vui hãnh diện với đàn con.
Nhưng Mẹ ơi, giờ đây sao Mẹ khóc?
Hai vai gầy run rẩy nát tâm can
Lòng Mẹ đau thương xót cảnh lầm than
Áo nâu nghèo Mẹ rách để phơi thân.
Một đàn con vội quên ơn Mẹ nuôi dưỡng
Súng đạn cày tan nát luống quê hương
Lệ hồng sa Bến Hải nước tràn dâng
Xót xa nhiều phương Bắc giết phương Nam.
Nhưng Mẹ yêu, Mẹ đừng than khóc nữa!
Vì chúng con tuổi trẻ vẫn còn đây
Chúng con nguyện cùng chung sức đắp xây
Quê hương mình trong tự do ấm no
Xin Mẹ yêu, Mẹ đừng than khóc nữa!
Vì chúng con tuổi trẻ vẫn còn đây
Chúng con nguyện cùng ra sức đắp xây
Chúng con nguyện đi dựng lại quê hương.
Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!
Mẹ Việt Nam ơi! Chúng con vẫn còn đây!
Không phản bội giòng sữa thơm nuôi đưỡng
Chúng con nguyện đi dựng lại quê hương.
Mẹ Việt Nam ơi… Mẹ Việt Nam ơi… Mẹ Việt Nam ơi…!
Little Saigon, Mother’s Day 2021
Vương Trùng Dương
