Chủ Nhật 16 tháng 6 năm 2019 là ngày “Lễ Cha” (Father's Day), đồng thời các vị cựu quân nhân Việt Nam cũng tổ chức Kỷ Niệm Ngày Quân Lực VNCH. (19/6).
Năm 1975, Sài Gòn đổi đời. Cha tôi đi “tù cải tạo” hơn một năm về, cả gia đình bị buộc phải đi kinh tế mới. Cha dẫn mấy đứa em ra đi. Mẹ và tôi cố thủ, lây lất tại thành phố. Lúc đó là giai đoạn đói rách kinh khủng ăn toàn sắn ngô và bo bo, nhưng dầu sao ở thành phố vẫn đỡ hơn chút xíu so với kinh tế mới. Mẹ tôi luôn bòn nhặt các thứ từ bột ngọt mua cửa hàng, đường thẻ hay quần áo còn mới, dồn lại đem lên tiếp tế cho các em tôi.
Trước ngày có dự định đi vượt biên, tôi quyết định lên khu kinh tế mới thăm Cha một lần. Tôi còn nhớ thời gian đó Cha tôi bị bệnh sốt rét, đêm ngày nằm rên hừ hừ, nhiều đêm cả nhà ngủ say, tôi nằm thao thức nghe tiếng ông rên, thì thào:
- Có ai còn thức không cho xin miếng nước.
Tôi vội lên tiếng:
- Dạ để con đi lấy.
Tôi chui ra khỏi mùng đi lấy nước cho ông mà nước mắt ràn rụa. Khi lên đó gia đình dặn tôi đêm ngủ phải cẩn thận đừng để hở mùng sẽ bị muỗi chui vô, không biết có phải vì mấy đêm tôi chui ra ngoài bị muỗi độc chích, mà khi trở về nhà tôi bị sốt rét phải nằm bệnh viện chữa trị một thời gian. Có cơn đau hành hạ như thế tôi càng thương Cha nhiều hơn nữa.
Tôi lao đao theo chuyện vượt biên sáu năm trời, có lúc tổ chức bể chạy thoát về được, có lúc bị tù, nhưng rồi cũng trót lọt đến định cư ở Mỹ. Sau đó tôi gởi quà đều đều cho Cha đến ngày ông chết vì bịnh áp huyết và tim, tôi đau đớn biết thật sự đã mất Cha trên cõi đời này. Người ta nói “mất cha, còn chú”. Ở Mỹ, tôi cũng có người Chú quen biết rất thân, chú Long. Tôi xin kể về Chú như người Cha thứ hai nhân tuần lễ “Father's Day.”
Vào khoảng 1995, ba chồng tôi bảo trợ liên tục các chú, bác HO qua Mỹ, chở lên hội IRC, cơ quan trợ cấp xã hội (welfare) làm thủ tục cũng như những công việc cần thiết khác. Ba chồng tôi thuê nhà giùm trong khu apartment tôi đang ở, thuộc vùng Fremont (Bắc Cali) càng lúc càng đông, trên dưới mười gia đình.
Biết các chú đi tù Cộng Sản về tôi rất có cảm tình, nên thỉnh thoảng ngày cuối tuần rảnh, tôi nấu nồi bún bò và nhắc chồng mời mọi người đến nhà ăn sáng uống cà phê. Nhìn các chú quây quần, chồng tôi lăng xăng pha cà phê tiếp sau tô bún bò được dọn lên, tự dưng tôi đón nhận niềm hạnh phúc vô cùng. Các chú ngồi thưởng thức, ôn chuyện ở tù, tiếng cười tiếng nói chan chứa tình đồng hương nơi xứ người. Tôi đặc biệt thương chú Long hơn hết, vì chú mất vợ sau khi ra tù được vài tháng, nên nhiều bữa ăn chiều thường mời Chú qua dùng.
Trong trận Hạ Lào, Chú bị trúng đạn nơi chân nặng không lết được, lính thương cố gắng cõng Chú thoát được nguy hiểm. Vì vết thương nặng nên phải mổ lắp xương vít vào, từ đó chú đi hơi cà nhắc, sau Chú được đưa qua “Uỷ Ban Quân Sự Bốn Bên “ làm việc văn phòng giao dịch với Mỹ.
Chú kể:
- Lúc trở về biết vợ đã nhiễm ung thư phổi giai đoạn cuối nhưng chú không được kề cận, vì còn phải đi làm thuê làm mướn kiếm tiền nuôi hai con. Từ lúc vợ mất đêm nào chú cũng thức dậy ngồi khóc một mình.
Những ngày đầu trên đất Mỹ cùng hai con, Chú làm đủ mọi việc từ dọn vườn, phụ sơn nhà cửa, quăng báo ca hai giờ sáng. Các con Chú vào college học, cuối tuần làm part time ở McDonald. Cha con đùm bọc qua ngày, sau giờ bỏ báo Chú về ngủ bù, dậy lo cơm nước cho con, ai gọi đâu làm thêm đó. Chú tìm niềm vui khi thấy các con chịu khó học hành.
Lần lượt con trai ra trường theo ngành Public Health tại Đại Học Berkely; con gái tốt nghiệp ngành Accounting tại San Jose State. Hôm đó Chú order vài món và mời chúng tôi đến chung vui với các em. Nhìn bàn thờ thím được chưng bày mâm thức ăn, đèn sáng loáng, bông hoa tươi tắn càng thấy quý mến Chú vô cùng.
Chú ngậm ngùi nói:
- Chú sống được nhờ em Hạ, em Quân tiếp sức về mặt tinh thần, chứ từ khi mất nước, rồi bị tù hơn 13 năm trời tại miền Bắc, nếu không nghĩ đến vợ con nhiều lúc chú chẳng muốn sống. Trở về số phận lại chia lìa âm dương cách trở, nhà cửa bị tịch thu, nhìn các con nên tình phụ tử bắt Chú phải mạnh mẽ lên, làm bóng mát che chở, mới mong tương lai con tốt đẹp được.
Giọng chú như muốn khóc, tôi đè nén cảm xúc muốn phá tan bầu không khí ảm đạm nên đổi đề tài vui hỏi Chú
- Sao qua đây Chú không kiếm người nâng khăn sửa túi cho bớt cô đơn?
Chú gãi gãi đầu nói e dè:
- Nghèo rớt mồng tơi, lại vừa điếc vừa mờ một con mắt, ai mà thương đây!
Quân và Hạ cũng tấn công:
- Tụi con càng ngày càng có nhiều sinh hoạt bên ngoài, có nhiều niềm vui, rất mong ba có bạn già cho vui để các con cũng đỡ áy náy. Sao ba không về Việt Nam kiếm vợ dễ dàng hơn?
Chú vừa nghe đã giãy nảy:
- Ôi... VN bây giờ làm sao mà dám tin... Ai cũng mơ ước thiên đàng Mỹ, mượn cửa qua đây, thân ba liệu có được yên ổn núp bóng... hiền phụ hay không?
Chú bỗng cười ha hả nói tiếp:
- Mà không được đâu, tai ba nghễnh ngãng, lỡ họ nói thương ba, ba trả lời “tôi vẫn có da thịt chứ đâu ốm giơ xương.” Họ hét lên “đồ điếc”, ba trả lời “Tôi đâu tiếc gì với cô.” Chưa hết, còn nữa... con mắt nhấp nhem đêm khuya thức dậy đi restroom, vô lộn phòng em vợ, Ba sợ họ sẽ la lên “Á... á... ... Bây giờ em đã là người của anh.” thì khổ đời (bắt chước phim Tàu).
Ai cũng bật cười không ngờ Chú có máu tếu như vậy. Vừa ăn Chú vừa kể:
- Rất nhiều người muốn giới thiệu, mai mối mấy bà giàu có bên VN, chú từ chối hết con ơi. Chú không thích kiểu làm quen như vậy, tuy nghèo nhưng Chú chỉ quý đồng tiền của mình làm ra. Các con thấy đó, Chú cắc ca cắc củm từng đồng để lo cho các con, gởi về VN tu sửa nhà Từ Đường họ Lê ở bên làng, giúp bà con khổ cực đôi chút, đó là niềm hạnh phúc của Chú, Chú không mơ gì hơn nữa. Trí óc Chú bây giờ chỉ bận tâm về chuyện đất nước, nghe ngóng tình hình, tin tức xảy ra là hàng đầu, vì nghĩ tới là nỗi đau vẫn cuồn cuộn chảy trong từng thớ thịt, trong máu...
Ngày tháng trôi đều trên đất Mỹ. Quân đã lập gia đình với bạn người Tàu, tên Vivian, chị Hạ thì chọn bạn Mỹ, tên David. Hai con Chú may mắn được job có đồng lương cao, cuộc sống vươn lên nên chúng không cho Chú đi bỏ báo hoặc làm gì khác. Chú ghi danh trường Chabot College, lớp Anh Văn và computer để học hỏi thêm, cũng là thú tiêu khiển. Không bao lâu sau, Chú được thăng chức ông nội, ông ngoại với các cháu Alice, Paul, Robert, Hilary, Tom…
Có lần tôi mời Chú tới dùng cơm với món cá kho, canh rau, Chú buột miệng nói:
- Ngon quá con ơi, chú thèm cá kho lắm nhưng ngại David chịu không nổi mùi này, nên nhịn thèm.
Tôi mở mắt lớn ngạc nhiên:
- Vậy em Hạ không ăn món Việt hở?
Chú lắc đầu:
- Từ ngày lấy chồng Mỹ thì ăn theo chồng.
Nét mặt Chú thản nhiên:
- Không quan trọng đâu con, Chú sống sao cũng được, chỉ ao ước con mình sống hạnh phúc là niềm vui lớn lao đối với Chú. Chú ngại nhất có những lần vợ chồng hơi lớn tiếng tranh luận, tim Chú thấp thỏm, cứ thấy lo âu xa xôi. Còn nói về em Quân, có lúc em nhờ Chú đến nhà trồng hoa sửa sang khu vườn, Chú ghé chợ mua con cá nhờ chiên luôn, đem về cha con cùng ăn, không ngờ nó nói: “Cha con mình ăn nhanh kẻo vợ con sắp về, nó không thích ngửi mùi này trong nhà.” Lúc đó Chú đang ăn nhưng mắc cười quá: “Cha mày... Vợ Tàu tưởng Á Đông ai dè cũng sợ mùi này...” Hai Cha con vừa ăn vừa chọc nhau vui vẻ.
Tôi im lặng không biết chen câu gì để an ủi Chú, Chú nói tiếp:
- Con biết không, hai đứa con rất thương Chú, biết Chú thích ăn cá nên thỉnh thoảng Hạ hoặc Quân thường chở Chú ra tiệm Việt Nam gọi những món cá kho tộ, canh chua cá, chả cá Lã Vọng... Chú cũng rất thông cảm ngôi nhà mới, sang rộng nhưng dân bản xứ thường ưa ăn Kentucky fried chicken, hamburger; còn soup có các lon đồ hộp; tủ lạnh có cheese, mì lát... hi... hi... Cái bếp nhà chúng nhìn to đùng và luôn có nắp đậy lại. Bọn trẻ giờ hình như mê làm hơn mê ăn, nhất là phụ nữ cứ luôn sợ mập, như con gái chú bới lunch buổi trưa bằng trái táo.
Vừa kể Chú vừa cười rung cả người. Tôi ngẫm nghĩ đề tài này cũng thấy mắc cười nên góp thêm chuyện:
- Hèn chi chị bạn con thường hay nói: “Lúc nào muốn giảm cân chị qua nhà con gái ở, vì lục tủ lạnh không có gì ăn hết.” Con rể đi công tác nước ngoài liên tục, con gái làm theo group trong bệnh viện, nửa đêm nửa hôm nghe gọi là chạy vào theo những ca sinh nở baby, hễ thấy mặt chỉ nghe chúng nó nói thèm ngủ chẳng hề nghe nói thèm ăn món gì…
Buổi cơm với đề tài thực tế này đã cho chúng tôi ngon hơn vì vừa ăn vừa cười.
Hai năm sau Chú xin được nhà housing. Ngẫm nghĩ sống xứ Mỹ này thật sung sướng, người già ăn tiền trợ cấp hay tiền hưu thấp đều được chính phủ nâng đỡ. Chú tâm sự:
- Hạ và Quân buồn Chú lắm, không ngờ Chú âm thầm xin nhà housing, nhưng Chú cũng nói để hai em bớt buồn rằng: “Các con rất có hiếu, lo từng li từng tý cho ba, chưa kể luôn đóng góp tiền để ba thực hiện việc giúp đỡ họ hàng hay lo về mồ mả; ba không hề buồn chi cả mà rất hãnh diện về các con của ba nên người, hiếu thảo, và các cháu rất ngoan. Sở dĩ ba muốn có nơi sống riêng là vì thương các con làm việc quá cực nhọc, nhất là David sau này lại làm việc ở nhà, ba muốn các con có không gian riêng để nghỉ ngơi, phần ba lại mong thỉnh thoảng có bạn già đến bàn thời sự uống trà, nên mới ra riêng đó thôi.”
Tôi nghe Chú kể lòng rất cảm động về người Cha luôn chú ý tâm lý, công việc, đời sống thực tế của tuổi trẻ ở đây, luôn giữ gìn hạnh phúc cho con... Rồi ông trời và nước Mỹ cũng giúp Chú đạt ước mơ.
Tuy ở riêng, nhưng Chú Long vẫn giúp công việc đưa các cháu nội ngoại đến trường và đón về. Mỗi chiều thứ sáu Chú cho các cháu $50, chở chúng đến tiệm McDonald, chú ngồi ngoài xe để chúng tự do ăn uống nói chuyện tạo không khí thân mật giữa chị em họ với nhau. Chú có thời gian nghiên cứu thơ Đường luật đủ các thể thơ và thường họa những bài trên các diễn đàn chính trị, Chú luôn khuyến khích tôi học làm thơ, để tìm cho mình thú vui riêng cũng như trí óc hoạt động. Chú rất quan tâm đến Thương Phế Binh ở quê nhà, hay tham gia những cuộc hội họp về lính, nhất là ngày 30 tháng Tư và ngày 19 tháng Sáu - lễ Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa. Vợ chồng tôi đi dự lúc nào cũng găp Chú trong bộ quân phục Thủ Đức, tôi thấy Chú như mạnh mẽ hăng hái lên với niềm tin về đất nước ngày mai. Chú chia sẻ:
- Qua Mỹ, may có những buổi gặp mặt bạn tù, bạn đơn vị, bạn Thủ Đức, chú thấy an ủi phần nào nỗi đau mãi đè nén trong lòng.
Tôi an ủi Chú:
- Dù vận mệnh đất nước đổi thay, nhưng không ai có thể quên ơn những người lính đã hy sinh chiến đấu, ngày đêm gian khổ ngoài trận địa cho miền Nam với 20 năm được sống trong tự do, no ấm. Chúng con có giấc ngủ bình yên, được đi học và sống thoải mái... cho nên bây giờ dù sống trên đất Mỹ này có bận rộn cỡ nào cũng tham gia những tiệc lính khi có người quen mời.
Chú nghe tôi nói, rực lên niềm vui trên mặt.
- Đúng rồi con ơi, những người già như Chú từ từ rụng lần, có những buổi họp mặt như vậy an ủi các chú về mặt tinh thần rất nhiều. Các chú muốn sống lại thời làm người lính chiến tròn vai với tổ quốc, muốn mặc lại bộ quân phục lính, muốn được kể, được nghe, được ôn bao nhiêu chiến tích... Đó là những phút hạnh phúc của người lính Việt Nam Cộng Hòa dù nó đã trở về quá khứ mấy chục năm qua…
Ngày tháng như thoi đưa, thoáng chốc đã mấy chục năm sống tha hương trên xứ người. Chú cháu thỉnh thoảng vẫn có những buổi cơm cá kho rau luộc đạm bạc ở nhà tôi. Nhưng rồi một ngày Chú lái xe vượt đèn đỏ; một ngày lái xe về nhà nhưng chạy lên Oakland; một buổi không nhớ đường về khi đang lên nhà con trai; vặn lò nấu nước để khô queo cháy ấm, alarm kêu inh ỏi... Con cái lo lắng muốn đưa Chú về nhà ở, không cho Chú lái xe. Chú cứ lẩn thẩn; bạn bè thăm, Chú nói sai tên lộn người; có hôm Chú trốn ra ngoài đi gần ngày trời, gặp người quen dẫn về dùm... Chú đã thật sự mắc bệnh Alzheimer (mất trí nhớ) rồi.
Tuổi già cũng giống cái xe chạy đã quá 200 ngàn miles, khó tránh khỏi bệnh tật ào đến, Chú lại vương mang thêm bệnh Parkinson (run tay chân), kèm theo cao mỡ, cao máu. Hạ và Quân hùn tiền thuê người đến chăm sóc, nhưng người làm cũng thất thường, thay đổi mãi. Ban đêm nhiều khi Chú thức dậy đi quanh nhà làm Hạ cũng nhọc theo. Chị em bàn lui tính tới, cuối cùng chỉ còn giải pháp đưa Chú vào Nhà Dưỡng Lão (nursing home) để có người cho uống thuốc đúng giờ; té ngã có y tá túc trực giúp đỡ...
Hôm nay lễ Father’s Day, cũng trùng với tổ chức kỷ niệm Ngày Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (19/6), tôi tham dự lễ QLVNCH xong ghé Nursing Home Valley House Rehabilitation Center nằm trên đường Clyde thuộc vùng Santa Clara thăm Chú.
Vào phòng thấy Chú nằm nhìn lên trần nhà miệng cười cười. Tôi cầm tay Chú lắc nhẹ, Chú nhìn cũng cười. Tôi đoán có lẽ con Chú vào thăm buổi sáng. Tôi mở phone khoe Chú hình ảnh chụp được trong buổi lễ với đủ các binh chủng đi diễn hành cùng rừng cờ Vàng tung bay, lá cờ mà ngày trước khi Chú chưa biết lái xe đã đi ba chuyến xe bus để đến thấy màu cờ thân yêu. Tôi kể huyên thuyên, tôi còn khoe chụp hình chung với cựu chiến binh Mỹ đến tham dự. Chú nhìn và miệng vẫn mỉm cười không nói câu nào, nét mặt Chú hiền từ, ánh mắt ngây thơ như đứa trẻ lên ba vô tội, tôi hỏi: “Chú hiểu không?” Chú chỉ tiếp tục cười…
Yên tâm vì đã để chú thấy lại hình ảnh những chiến binh VNCH một thời, tôi ngồi bóp tay chân Chú. Lát sau, y tá bước vô cho biết có buổi hòa nhạc đặc biệt cho ngày Father‘s Day, cần dời Chú lên xe lăn đẩy đến phòng ăn; chúng tôi cũng đi theo.
Phòng ăn được trang trí thật sáng sủa với những bình bông xinh đẹp. Ban nhạc đợi tập trung đầy đủ thì bắt đầu trình diễn. Những bản nhạc Pháp cũ thập niên 70 như Love is Blue, Bang Bang, C’est La Vie, Après Toi, Paloma... trổi lên tuyệt vời. Người nhạc sĩ thổi kèn trumpet đi đến trước mặt từng cụ; những cụ già Mỹ mặt mày ngớ ngẩn, có người nghẹo đầu, có người ngủ gục. Lúc họ đến trước mặt Chú, tôi thấy mắt Chú lạc thần xa vắng, đầu dựa vô tường, tôi tự hỏi không biết Chú có nhớ chút gì? Chú có mơ về thời của người lính Cộng Hòa xa xưa?
Buổi chiều, nắng nhạt dần... Lái xe về mắt tôi như mờ đi... Màu hoàng hôn xuống từ từ, như đang phủ mờ dần phần đời già nua của những bậc cha chú mà tôi đã yêu quý...
Minh Thúy Thành Nội
