Trong một lần ngồi ở một quán ăn (vừa mở cửa lại sau khi tổ chức đám cưới cho con họ), chợt thấy trên vách trang trí câu “Sắt Cầm Hảo Hợp”, một người bạn của tôi buột miệng: “phải là Sắc cầm… mới đúng chứ”. Bạn ấy cho phải là “sắc”, trong từ “nhan sắc”. Có lẽ bạn ấy nghĩ rằng “Sắc cầm hảo hợp” có ý nghĩa tương tự với “tài sắc song toàn”. Tôi thử giải thích nhưng xem ra bạn ấy không đồng ý.
Hôm nay, khá rảnh nên tôi ghi lại ít dòng bàn qua về câu chúc tụng bằng chữ Hán (hoặc âm Hán Việt) này.
Bản dịch Chinh Phụ Ngâm Khúc có câu:
“Sắt cầm gượng gảy tiếng đàn,
Dây uyên kinh dứt phím loan ngại chùng”
Đoạn trường tân thanh có câu:
“Ai ngờ lại họp một nhà,
Lọ là chăn gối mới ra sắt cầm”
“Đem tình cầm sắt đổi ra cầm kì”
Truyện Hoa Tiên có câu:
“Chưa cầm sắt cũng tào khang”
Vậy Sắt Cầm Hảo Hợp có ý nghĩa thế nào?
* Sắt, cầm là tên 2 loại đàn cổ của Trung Hoa ngày xưa
- Sắt 瑟: cây đờn sắt, xưa có 50 dây, sau sửa lại còn 25 dây.
- Cầm 琴: cây đờn cầm, xưa có 5 dây, sau thêm 2 dây thành 7 dây.
* Hảo Hợp
- Hảo 好: tốt đẹp.
- Hợp 合: hòa hợp.
Sắt Cầm Hảo Hợp 瑟琴好合 là đàn sắt và đàn cầm hòa âm với nhau tốt đẹp, nghe rất êm tai. Ý nói đôi vợ chồng hòa hợp nhau.
Thường nghe nói: “Loan phụng hòa minh, sắt cầm hảo hợp”.
Nghĩa là:
Chim loan và chim phụng hòa tiếng hót,
Đàn sắt đàn cầm hợp âm, là chỉ đôi vợ chồng hòa hợp với nhau.
Đây là câu cầu chúc đôi vợ chồng mới cưới, mang ý nghĩa chúc đôi uyên ương hòa hợp trong cuộc sống lứa đôi như hai cây đàn Sắt và Cầm cùng nhau hợp tấu.
Trong thực tế, lời chúc tụng đôi tân nhân trong ngày cưới, câu “Sắt cầm hảo hợp” 瑟琴好合 đôi khi biến thể thành “sắt cầm hòa hợp” 瑟琴和 合 (hay “sắt cầm hòa hiệp”)
Một số câu thường thấy trang trí trong đám cưới hoặc chúc tụng cô dâu chú rể:
- 瑟琴好合 Sắt cầm hảo hợp: nghĩa là quan hệ vợ chồng hoà hợp, ví như quan hệ chung hợp giữa hai loại đàn (đàn cầm và đàn sắt) trong một dàn nhạc.
- 鸞鳳和鳴 Loan phượng hòa minh: nghĩa là: Vợ chồng hoà thuận, thương yêu nhau ví như đôi chim phượng cùng hót.
- 百年偕老 Bách niên giai lão: chung sống hoà hợp trọn đời bên nhau.
- 白頭偕老 Bạch đầu giai lão: chung sống hòa hợp hạnh phúc bên nhau đến khi đầu bạc.
- 百年好合 Bách niên hảo hợp: tức trăm năm sống tốt bên nhau.
- 永結同心 Vĩnh kết đồng tâm: nghĩa là mãi mãi cùng chí hướng.
Vĩnh Kết Đồng Tâm
Bách Niên Giai Lão
Chuỗi ngày dịch bệnh N.Covi19 đang diễn ra trong nỗi lo âu. Mình đem mấy câu chúc tụng cô dâu chú rể nhân ngày tân hôn ra bàn, để vơi đi sự trống vắng, buồn tênh…
La Thụy sưu tầm và biên tập
