“Con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh.” Tập hợp gene di truyền quyết định hầu hết những nét đặc trưng từ thể xác bên ngoài cho đến những điều không biểu hiện rõ ràng bên trong. Chúng ta được cấu tạo từ cha mẹ, và không có cơ hội để lựa chọn cho riêng mình những gene nào tốt và gạt bỏ đi những gene xấu.
Thừa hưởng gene xấu có thể đưa đến những bệnh di truyền hiểm nghèo làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Nhưng trên cả những gene về bệnh tật, có một số gene mà chúng ta mong là không có.
1. Tánh tình hung bạo
Một số gene có tên là MAOA gene và cadherin 13 (CDH13), còn gọi là “gene chiến binh,” “warrior genes,” vì nó biểu hiện tánh nết hung dữ. Nghiên cứu cho biết những tội phạm thường được gây ra bởi những người có gene nầy, chiếm trên 10% các tội ác như giết người, hành hung thô bạo.
Tuy vậy, nghiên cứu cũng cho biết, không phải ai có gene nầy cũng có hành vi phạm pháp, 90% vẫn còn tùy theo môi trường nuôi dạy.
2. Tự tử
Khoa học gia đã khám phá ra mối liên hệ giữa bệnh trầm cảm, khuynh hướng muốn tự tử, và gene RGS2. Gene này có thể giải thích tại sao có nhiều thế hệ trong cùng một dòng họ có nhiều người tự tử. Ví dụ, đại văn hào Ernest Hemingway tự tử vào năm 1961, trong dòng họ có tổng cộng là 7 người đã tự tử, từ cha của ông, anh chị em và cháu nội.
3. Chấn thương tâm lý
Nghiên cứu cho thấy những người đã từng bị khủng hoảng tâm thần, ví dụ như đã từng trải qua chiến tranh, thiên tai, có thể bị tác hại đến gene và truyền xuống đời sau.
Người ta quan sát những người Do Thái sống sót sau trại tập trung, những cựu chiến binh trong chiến tranh Việt Nam, và ngay cả những người nô lệ da đen ở Mỹ, có thể truyền những gene chấn thương tâm lý, post-traumatic stress disorder (PTSD), xuống cho những con cháu về sau.
4. Ngoại tình
Gene có tên là DRD4, có tính chất điều hòa lượng hormone dopamine trong cơ thể. Hormone dopamine được tiết ra trong não bộ, làm cho người ta biết sướng, khi trải nghiệm những hành vi kích động chẳng hạn như đánh bạc, uống rượu, ma túy, và quan hệ tình dục.
Một nghiên cứu vào năm 2010 từ trường Đại Học Binghamton University, New York, biết, những người có gene DRD4, thường dễ ngoại tình, hay tối thiểu là tình một đêm. Tuy nhiên, một số gene tương cận trong nhóm lại có lòng hảo tâm, thích làm từ thiện, không hẳn là luôn luôn ngoại tình.
5. Tuổi thọ
Ai cũng biết, đàn bà sống thọ hơn đàn ông, trung bình khoảng 5 đến 6 năm và có khi nhiều hơn nữa. Một trong những lý do có thể vì gene có tên là “Mother’s Curse”, tạm dich là “Lời Nguyền của Mẹ”. Gene nầy được chứa trong hệ mitochondria chỉ đến từ tế bào và trứng của mẹ mà không truyền qua tinh trùng của cha. Gene nầy truyền qua con gái xuống đời sau nhưng không ảnh hưởng đến con gái, trái lại làm cho con trai chóng già và mau chết hơn.
6. Đau lưng
Năm 2018, một nghiên cứu khám phá ra một tập hợp 3 gene, gene chủ có tên SOX5, làm cho sự phát triển của xương lưng không bình thường, yếu đuối và dễ bị lệch.
7. Bi quan
Nhóm nghiên cứu thuộc trường đại học University of British Columbia, đã khám phá ra được, những người thường hay bi quan, tiêu cực có thể là do gene di truyền, gọi là ADRA2B, nằm trong nhóm gene chi phối tình cảm con người.
Những người có khuyết điểm và gene nầy thường hay nhạy cảm với những hoàn cảnh bi quan, bi đát, nguy hiểm và hay bỏ qua những hoàn cảnh, tình huống vui vẻ, lạc quan. Ví dụ như thấy đám cưới thì không để ý, nhưng thấy đám ma thì lại cảm ứng, buồn phiền.
8. Nghẽn phổi
Không riêng gì những người bị nghẽn phổi do hút thuốc lá. Một số người có gene A1AT, sẽ có hai lá phổi không mấy tốt. Cấu trúc phổi yếu đuối, dễ bị nghẽn phổi, chronic obstructive pulmonary disease (COPD), hay bị giãn phổi, emphysema. Dĩ nhiên vừa có gene này, vừa hút thuốc lá thì đời sống không mấy thọ.
9. Mất ngủ
Lâu lâu bị mất ngủ một tí thì không sao, nhưng một số người bị bệnh mất ngủ kinh niên. Mất ngủ kinh niên khiến người ta dễ bị trầm cảm, hay bị kinh sợ vô căn cứ. Một số bệnh nhân có thể bị gene MEIS1 chi phối.
10. Hay nói
Gene cuối cùng, nói là không tốt thì cũng không đúng. Tùy theo trường hợp mà suy xét.
Theo nhận xét chung chung, đàn bà nói nhiều hơn đàn ông. Điều này được ủng hộ bởi nhiều nghiên cứu khoa học, cho thấy, trung bình đàn bà nói khoảng 20,000 từ vựng mỗi ngày, trong khi đó đàn ông chỉ có 7,000 chữ. Ngoài ra, phụ nữ học ngoại ngữ dễ dàng hơn phái nam, và bé gái sớm biết nói hơn bé trai.
Nghiên cứu từ trường đại học y khoa University of Maryland School of Medicine, cho biết gene FOXP2, là một trong những gene chi phối khả năng nói của con người. Gene nầy kích hoạt sự sản xuất một chất protein trong não bộ. Nghiên cứu cũng cho biết, trong não bộ của con gái, nồng độ của chất protein nầy cao hơn khoảng 30% so với con trai. Ngược lại, con trai có lượng protein cao, cũng thích nói nhiều không thua gì con gái!
BS Hồ Ngọc Minh
