Sáng nay trên trang Facebook, ca sĩ Bảo Yến báo tin nhạc sĩ Quốc Dũng vừa ra đi ngày 24-9-2023. Khoảng mười mấy năm trước Quốc Dũng có sang Hoa Kỳ và ghé ở nhà người quen ở San Jose. Tôi chở Quốc Dũng ra quán cà phê Dạ Thảo, ngồi nghe anh kể chuyện văn nghệ. Anh nói rằng lần này sang Mỹ và sẽ xuống Quận Cam để gặp một nhạc sĩ nổi tiếng mà Quốc Dũng ngưỡng mộ. Bạn có biết người nhạc sĩ đó là ai không - tôi thoáng suy nghĩ - thì ra đó là nhạc sĩ Lam Phương!
Anh sinh năm 1951 tại Thái Lan rồi lúc 3 tuổi được ba má hồi hương về Việt Nam. Anh tốt nghiệp thủ khoa trường quốc gia âm nhạc Sài Gòn. Thời xưa tôi đã thán phục ngón đàn Mandolin réo rắt của anh. Đầu thập niên 1970, Quốc Dũng nổi tiếng với bài hát anh sáng tác là Mai. “Mai, anh đã yêu em thật rồi, anh đã yêu em thật nhiều, một tình yêu quá cô liêu”. Bài hát điệu Valse, tông Fa trưởng, đoạn giữa chuyển sang tông Re thứ nghe ngọt ngào.
Thời điểm đó, một số nhạc sĩ trẻ sáng tác ca khúc, chú ý đến những cách chuyển hợp âm, tạo nét mới và sinh động cho dòng nhạc Sài Gòn mà ca khúc Mai là một thí dụ. Cho nên tên tuổi nhạc sĩ Quốc Dũng gắn liền với bài hát Mai. Theo lời tác giả thì có nhiều bạn gái mang tên Mai, cho nên ai cũng nghĩ là bài hát đó viết riêng cho mình. Và những chàng trai cũng có thể hát tặng bản Mai cho người mình yêu mang tên đó.
Khi đàn Mandolin thì tay phải cầm miếng khảy, vê sợi dây đàn cho đều tạo nên âm thanh liên tục, đó là nét riêng của cây đàn này. Và từ đó, chuyển sang tập đàn ghi ta thì cũng dễ dàng; cho nên ngón đàn ghi ta của Quốc Dũng cũng rất điêu luyện.
Nhạc sĩ sáng tác ca khúc thời đó ít người đàn hay nhưng Quốc Dũng lại đàn rất hay, đây là nét đặc biệt của anh. Tôi nhớ khoảng năm 1973-1974, có cuốn phim Trường Tôi mà Quốc Dũng đóng vai một học sinh Trung Học, ôm đàn ghi ta hát trong sân trường, cuốn phim đó giới trẻ vào rạp coi rất nhiều.
Rồi biến cố 30-4-1975 xảy ra, đời sống người dân Miền Nam bị đảo lộn, trong đó có sinh hoạt ca nhạc của Quốc Dũng. Khoảng năm 1976, anh có mở lớp dạy đàn trong một căn phòng nhỏ trên lầu chung cư đường Trần Hưng Đạo. Tôi có đến chỗ này một lần, thử xem cách anh dạy đàn ra sao, đó là lần duy nhất gặp mặt anh tại Sài Gòn.
Mấy chục năm sau, gặp nhạc sĩ Quốc Dũng lần thứ nhì tại nước Mỹ. Anh tâm sự rằng mãi đến cuối thập niên 1990 thì sinh hoạt ca nhạc của anh mới khởi sắc. Anh có mở một phòng thu âm, làm hòa âm cho nhiều bài hát, dùng cả âm thanh đàn dân tộc như đàn bầu, sáo, tranh... và được nhiều người thuộc phái đẹp yêu thích.
Tôi nói với anh rằng là cuối cùng nhạc sĩ Quốc Dũng cũng trở lại với phong độ của mình thì anh trả lời là lúc đó tuổi anh đã trên năm mươi nên đã không còn những cảm xúc nồng nhiệt của thời tuổi trẻ. Anh tiếc nuối cho khoảng thời gian hơn hai chục năm từ 1975 đến 1995, cuộc đời văn nghệ của anh đã bị thời thế làm lu mờ.
Tôi đưa anh trở lại nhà người quen của anh ở San Jose, chúng tôi đánh bóng bàn với nhau và anh tặng cho mấy cuốn CD nhạc anh sáng tác. Tôi cũng muốn tặng lại anh mấy cuốn CD gồm nhạc Trần Chí Phúc đã thực hiện, nhưng ngại ngùng, nên tôi chỉ đóng vai một người ái mộ anh.
Bây giờ nghĩ lại nếu lúc đó tôi nói rõ mình cũng là nhạc sĩ sáng tác thì hai chúng tôi có thể trao đổi với nhau những kinh nghiệm viết ca khúc và bàn sâu hơn về câu chuyện âm nhạc.
Khoảng mười năm trước ở Sài Gòn, anh lái xe hai bánh bị té, đầu dập xuống mặt đường, tổn thương não bộ. Theo lời kể của ca sĩ Bảo Yến trên Facebook cách đây vài ngày, thì có một thầy thuốc Đông Y từng ở Bắc Cali nhiều năm (ông này tôi quen thân), sau này về làm việc tại quê nhà đã chữa trị cho Quốc Dũng bớt bệnh nhiều, bằng châm cứu, thuốc bắc thuốc nam, những phương pháp ngoại khoa không phải Tây Y.
Rồi hôm nay 24-9-2023, cũng trên Facebook, ca sĩ Bảo Yến báo tin nhạc sĩ Quốc Dũng qua đời. Đối với những người Việt Nam ở Mỹ thì ra đi ở lứa tuổi thất tuần vẫn coi là trẻ. Người xưa có câu câu thơ “Nhân sinh thất thập cổ lai hy” (Đời người tuổi bảy mươi là hiếm).
Người nhạc sĩ sáng tác có trái tim yêu thương nồng nhiệt cho nên thỉnh thoảng đập lỡ nhịp, và khi lớn tuổi cũng khó mà sống thọ. Có lẽ hậu quả của vụ tai nạn té xe đã làm giảm sức khỏe của nhạc sĩ Quốc Dũng.
Sáng ngay ngồi coi lại trên Youtube chương trình Thúy Nga chủ đề nhạc Quốc Dũng. Cũng nhờ những chương trình ca nhạc này để lưu giữ lại các tác phẩm ca nhạc và hình ảnh người nghệ sĩ cho mọi người thưởng thức.
Những ca khúc của nhạc sĩ Quốc Dũng phong phú nhiều thể loại với gần một trăm bài. Ngay từ sáng tác đầu tay là Em Đã Thấy Mùa Xuân Chưa đã cho thấy nét tài hoa của anh; rồi bản Mai, Hoang Vắng, Đường Xưa, Bên Nhau Ngày Vui...
Giã biệt nhạc sĩ Quốc Dũng, đàn hay, sáng tác hay. Những người con gái tên Mai sẽ nhớ mãi tên anh.
Trần Chí Phúc
Trần Chí Phúc
(Quận Cam,California, Hoa Kỳ, Sáng Chủ Nhật 24-9-2023)
Nhạc sĩ Quốc Dũng (1951-2023): “Danh tiếng chỉ là số mệnh"
Nhạc sĩ Quóc Dũng (Ảnh: Việt Hà)
Buổi chiều 24 Tháng Chín, gia đình của ca sĩ nhạc sĩ Quốc Dũng cho hay, ông đã lặng lẽ ra đi vào buổi trưa, sau những ngày tháng bệnh tật, suy yếu.
Nhạc sĩ Quốc Dũng là một trong những nhân tài đặc biệt của thế hệ vàng nhạc trẻ miền Nam Việt Nam. Cùng lứa với ông là Bảo Chấn, Đức Huy, Nam Lộc… cũng sắp bước qua thập niên 70 của đời người. Nếu còn sống, thì Lê Hựu Hà, Nguyễn Trung Cang cũng đã 77, 76 tuổi. Nhiều năm nay, những người yêu mến di sản văn hoá miền Nam đã đón nhận quá nhiều tin buồn, nên tin về sự ra đi của nhạc sĩ Quốc Dũng như thêm một tiếng chuông điểm lặng lẽ vào khoảng không gian phải đến, trong sự nuối tiếc khó tả.
Tiểu sử của ông có ghi tên đầy đủ là Nguyễn Quốc Dũng, sinh năm 1951 tại Thái Lan. Năm 1954, khi Quốc Dũng ba tuổi, gia đình ông về nước. Năm 10 tuổi, Quốc Dũng vào học tại trường Quốc gia Âm nhạc Sài Gòn; năm 16 tuổi ông tốt nghiệp thủ khoa môn nhạc pháp Tây phương. Sau khi đỗ Tú tài 2, Quốc Dũng vào học tại Viện Đại học Vạn Hạnh. Tuy nhiên, những cột mốc đó không tả hết được những dữ kiện sôi động và khuynh hướng phá cách trong đời của ông.
Năm 1975, nhạc sĩ Quốc Dũng chọn ở lại quê nhà, vì theo tinh thần Phật giáo, ông chọn sống theo số mệnh. Sự có mặt của ông sau đó, đã góp sức vực dậy tinh thần của các anh em Lê Hựu Hà, Bảo Chấn… khi cùng tham gia các đoàn biểu diễn đi về thôn quê, tìm vui trong âm nhạc. Cũng từ các chuyến biểu diễn đó, ở Cần Thơ, Lê Hựu Hà và Quốc Dũng lần đầu phát hiện hai tiếng hát định mệnh của đời mình là ca sĩ Nhã Phương và Bảo Yến.
Lê Hựu Hà từng tìm lại được nguồn cảm hứng với tiếng hát Nhã Phương, làm dậy sóng đời sống âm nhạc Việt Nam qua các ca khúc như Ngỡ Đâu Tình Đã Quên Mình, Trả Hết Cho Người… còn với Quốc Dũng khi kết hợp với Bảo Yến đã tạo nên những cơn sốt với thị trường âm nhạc, vốn đang đầy những định kiến và kiểm duyệt khe khắt.
Năm 1986, phối hợp với nhạc sĩ Hoàng Phương, Quốc Dũng cho ra mắt một album bị coi là “lậu”, vì không qua kiểm duyệt, với tiêu đề Chiều Hạ Vàng, toàn bộ với tiếng hát Bảo Yến. Thời đó, mọi công cụ ghi âm và phòng thu của Sài Gòn cũ đều bị quản lý chặt. Nhạc sĩ Hoàng Phương kể rằng ông đã cho thử đi duyệt nhưng bị nhiều cơ quan văn hoá chối, coi là lời lẽ và loại âm nhạc này mang hơi hướng “văn hoá đồi trụỵ”.
Nhạc sĩ Quốc Dũng (tư liệu Trường Kỳ)
Nên sau khi bàn bạc với nhạc sĩ Quốc Dũng, hai người quyết định thực hiện nhạc nền và cho thu tại nhà với những dụng cụ mà nhạc sĩ Quốc Dũng tìm được. Rất nhiều người ngạc nhiên vì âm thanh trống đàn của băng nhạc này rất hiện đại (lúc đó, trống điện tử còn rất hiếm ở Việt Nam), nhạc sĩ Quốc Dũng cười bí hiểm và tiết lộ sau đó nhiều năm: Ông vô tình phát hiện cây đàn cho trẻ con Yamaha PSR-480, lúc đó lại tích hợp những âm thanh cần thiết, nên đã dùng vào ghi âm cho album này. Mọi thứ lúc đó chỉ thu vào băng cassette gốc rồi giao cho nhạc sĩ Hoàng Phương đi sang “lậu” bên ngoài.
Thời đó, chưa có hệ thống phát hành, cũng không biết làm sao để thể nghiệm với người nghe. Nhạc sĩ Hoàng Phương nhờ vào sự quen biết của mình, xin rạp hát Chiến Thắng ở Gò Công phát trước và sau giờ chiếu phim để thử phản ứng khán giả. Chuyện thú vị xảy ra, dân chúng không nhớ phim chiếu, mà nhớ các bản nhạc được phát, thậm chí có người còn đến trước rạp đứng nghe nhạc phát qua loa phóng thanh và hỏi nhạc gì, của ai.
Đó là giai đoạn mà âm nhạc trong nước chỉ chủ trương ca hát về lao động sản xuất, ca ngợi lãnh tụ và “đất nước đổi mới”… Giai điệu và lời hát ngọt ngào của ca sĩ Bảo Yến, cùng cách tổ chức của nhạc sĩ Quốc Dũng đã khiến loạt bài hát Gò Công như Chiều Hạ Vàng, Mẹ Gò Công, Thương Một Người Ở Xa, Chuyện Tình Hoa Muống Biển… như dòng nước mát rót vào đời sống đang tha thiết mong được thưởng thức thật sự.
Ca sĩ Bảo Yến từng tâm sự rằng “Băng nhạc Gò Công đó đã biến tôi từ một ca sĩ vô danh tiểu tốt thành ngôi sao nổi tiếng. Khán giả bất ngờ khi lâu lắm mới được nghe băng nhạc Bolero trữ tình hay đến thế nên thích, tên tuổi tôi nổi như cồn. Từ đó, tôi đi show tỉnh nhiều quá trời. Trước đó, tôi chỉ hát ở thành phố, thu nhập cũng có nhưng không nhiều như đi tỉnh. Nếu không có anh Quốc Dũng, tôi chỉ nổi tiếng được phần nào thôi, nhờ anh ấy mà tôi được chắp cánh nổi đình đám”.
Sự kiện băng nhạc Gò Công lan ra mọi miền, đi theo trên những chuyến xe đò tỉnh xa, đến những vùng quê nghèo miền Trung, rồi miền Bắc. Dần dà, vì thấy album này nổi tiếng quá, mà “không có gì vi phạm” nên các đài phát thanh, đài truyền hình cũng bắt đầu sử dụng theo.
Có lần tán gẫu với nhạc sĩ Quốc Dũng, hỏi về album này, ông cười và nói rằng không thể có lần thứ hai. Quả là trong dòng lịch sử không được ghi chép của âm nhạc những ngày tháng đó, chuyện đam mê, cộng với tuổi trẻ bất cần, thích “vượt rào” để làm chuyện mình thích chỉ có thể đến một lần.
Nhạc sĩ Quốc Dũng cùng hai con trai: Khải Ca (trái) và Bảo Châu (phải)
Cuối thập niên 1990, nhạc sĩ Quốc Dũng từ chối mọi công việc, và chọn lui về cuộc sống sáng tác riêng bỏ ngăn kéo, để con mình và vợ hát chơi. Những bài hát của ông trầm lắng hơn, thế sự hơn và đầy những điều bất cập lẽ đời.
Chẳng hạn, trong bài Ông Lão Và Con Chó Ngoan, ông viết về một người già mù và con chó sống nơi hè phố, cái nhìn chia sẻ và đau xót cho những tháng ngày họ sống nương tựa vào nhau.
“Ông gác tay gối đầu
Trên tấm chăn cũ nhàu
Con chó như biết sầu
Lặng nằm bên ông ngước trông trời cao”
Trên tấm chăn cũ nhàu
Con chó như biết sầu
Lặng nằm bên ông ngước trông trời cao”
Hoặc quay về với những âm hưởng của Phượng Hoàng, sự yên lặng của căn cội Phật giáo trong ông, như bài Giấc Mơ Việt Nam.
“Rồi tôi lạc bước đến nơi xa vời.
Bầy thú dữ đi bên bầy nai,
Cạnh con suối lung linh màu xanh núi đồi.
Và tôi đã đến khắp năm châu.
Và đã sống giữa bao thương yêu,
Mọi người biết sớt chia niềm vui nỗi sầu”
Bầy thú dữ đi bên bầy nai,
Cạnh con suối lung linh màu xanh núi đồi.
Và tôi đã đến khắp năm châu.
Và đã sống giữa bao thương yêu,
Mọi người biết sớt chia niềm vui nỗi sầu”
Nhiều tờ báo trong nước khi đến phỏng vấn nhạc sĩ Quốc Dũng – khi ông trả lời hoặc từ chối – thì thấy ông cười hiền, nên mô tả ông là người “hiền lành, nhỏ nhẹ, dễ gần, hoà đồng…” nhưng thật ra, Quốc Dũng “thật” là một tính cách sắc sảo, hài hước và chọn lọc mối quan hệ. Ông không dễ kết bạn, cũng không dễ nói suy nghĩ của mình cho người ngoài biết.
Quốc Dũng không nhận mình là một người nổi tiếng. Ông nói, danh vọng đến với ông là số mệnh, vì có nhiều nhạc sĩ, nghệ sĩ tài hoa hơn ông, nhưng họ không nổi tiếng. “Không phải được danh tiếng là có tất cả”, ông nói, khi điểm lại sự nghiệp của mình từ năm 17 tuổi, lúc làm giới văn nghệ Sài Gòn ngỡ ngàng với ca khúc Em Đã Thấy Mùa Xuân Chưa.
Trong một lần đến nhà nhạc sĩ Quốc Dũng, thấy ông đang ngồi xem chương trình ca nhạc một mình trước tivi. Đó là loại chương trình ca nhạc thời thượng quen thuộc. Tôi ngạc nhiên hỏi sự kiên nhẫn của ông, “Anh coi những chương trình này sao, toàn lặp đi lặp lại”. Nhạc sĩ Quốc Dũng quay sang nhìn tôi, ánh mắt thú vị “Hay chứ, coi đi em, chương trình hay mà”. Nể lời ông, tôi ghé vào ngồi coi, được dăm ba bài thì mất kiên nhẫn đứng dậy. “Hôm nào anh có thời gian, phân tích cho em biết coi cái hay của loại chương trình này nha”.
Nhạc sĩ Quốc Dũng lúc đó bật cười sảng khoái “Hay chứ, làm kỳ cục như vậy mà họ vẫn làm được, là họ hay hơn mình rồi”. Có những lúc như vậy, mới biết Quốc Dũng thú vị đến chừng nào.
Tạm biệt nhạc sĩ Quốc Dũng, người nhạc sĩ tài hoa, người suốt cuộc đời sống với đam mê, và ra đi yên lặng, như bóng cổ thụ trải bóng mát sâu rộng, nhưng ít khi chịu kể chuyện đời mình.
Tuấn Khanh
Nguồn: https://saigonnhonews.com/van-hoa-van-nghe/nhac-si-quoc-dung-1951-2023-danh-tieng-chi-la-so-menh/
*****************************
Nhạc sĩ Quốc Dũng, tác giả ‘Đường Xưa,’ qua đời ở tuổi 72 tại Sài Gòn
Nhạc sĩ Quốc Dũng vừa qua đời ở tuổi 72 tại Sài Gòn do “bệnh già,” theo báo VNExpress hôm 24 Tháng Chín. Khoảng mười ngày trước khi qua đời, sức khỏe của nhạc sĩ suy yếu vì nhiều chứng bệnh.
Tên tuổi của nhạc sĩ Quốc Dũng gắn liền với các ca khúc được nhiều thế hệ khán giả yêu thích như “Đường Xưa,” “Mai,” “Em Đã Thấy Mùa Xuân Chưa,” “Cơn Gió Thoảng,” “Điệp Khúc Mùa Xuân,” “Biển Mộng,” “Hoang Vắng,” “Bên Nhau Ngày Vui”…
Nhạc sĩ Quốc Dũng và vợ, ca sĩ Bảo Yến. (Hình: Pháp Luật Việt Nam)
Nhạc sĩ Quốc Dũng là chồng của ca sĩ Bảo Yến, một trong những giọng ca hàng đầu tại Việt Nam từ thập niên 1980.
Người thân của ông cho hay 10 năm trước, nhạc sĩ từng bị tông xe nguy kịch khiến sức khỏe ông dần suy giảm sau đó.
Nhạc sĩ tên thật là Nguyễn Quốc Dũng, sinh năm 1951 tại Thái Lan. Hồi năm 1954, khi Quốc Dũng ba tuổi, gia đình ông hồi hương về Việt Nam.
Năm 10 tuổi, Quốc Dũng vào học tại trường Quốc Gia Âm Nhạc Sài Gòn, năm 16 tuổi, ông tốt nghiệp thủ khoa môn Nhạc Pháp Tây Phương. Sau khi đỗ Tú Tài 2, Quốc Dũng vào học tại Viện Đại Học Vạn Hạnh.
Bản nhạc đầu tiên của Quốc Dũng được ông viết khi mới 11 tuổi, là một nhạc phẩm không lời. Đến năm 17 tuổi, ông mới hoàn chỉnh bản nhạc thành ca khúc đầu tay “Em Đã Thấy Mùa Xuân Chưa.”
Đầu thập niên 1970, khi phong trào nhạc trẻ phổ biến, Quốc Dũng cùng Nguyễn Trung Cang và Lê Hựu Hà được ghi nhận là những nhạc sĩ đầu tiên Việt hóa nhạc trẻ. Ông và ca sĩ Thanh Mai cũng trở thành một trong những cặp song ca nhạc trẻ nổi bật thời điểm đó.
Sau 1975, nhạc sĩ Quốc Dũng chọn ở lại Việt Nam và kết hôn với ca sĩ Bảo Yến.
Hồi năm ngoái, báo VTC News cho hay nhạc sĩ Quốc Dũng từng thú nhận, ông “khó cưỡng được sức hút của những bóng hồng khác dù không phải là người đàn ông vô trách nhiệm với gia đình.”
Cũng vì lý do này, nhạc sĩ từng có những phút giây “cảm nắng” làm buồn lòng vợ mình.
Nhạc sĩ Quốc Dũng (ngoài cùng bên phải) và vợ, ca sĩ Bảo Yến (thứ nhì, trái qua). (Hình: Công An Nhân Dân)
Bản tin dẫn lời ca sĩ Bảo Yến: “Chồng tôi có số đào hoa, vì thế nhiều phụ nữ tự nguyện tìm đến với anh ấy chẳng khác nào bị nam châm hút, có cố ra sức ngăn cản cũng chẳng giải quyết được gì, thôi thì đành phó thác cho định mệnh, số phận.”
Hồi Tháng Sáu, 2021, nhạc sĩ Quốc Dũng cùng ca sĩ Bảo Yến, con trai Khải Ca xuất hiện trong chương trình “Music Box” của Trung Tâm Thúy Nga để trình diễn những ca khúc nổi tiếng của ông. Đây được coi là một trong những lần xuất hiện cuối cùng của nhạc sĩ Quốc Dũng trên sân khấu. (N.H.K)
***********************
