Hội nghị sắp xếp cho các động vật nhiều chân thuyết trình gần nhau. Sau bài tham luật của Yết tộc là bài tham luận của Hà tộc. Ban nhạc Maine Lobster ra sức tập dượt hai bài “Ɖi Giật Lùi” và “Chết Vẫn Thơm Tho” do đại lão nhạc sĩ Tôm Hùm Canada sáng tác. Các ca sĩ ban nhạc Maine Lobster đều mặc áo đỏ xám rất đẹp mắt. Dàn kèn đồng bóng loáng khiến cho buổi trình diễn của ban nhạc Maine Lobster tạo ấn tượng sâu sắc trong ngày hội.
Sư Tử hỏi nhỏ Cọp: “Bọn này ở đâu mà ăn mặc đẹp như vậy?”
“Nghe nói bọn chúng sống đông đảo ở vùng biển Ɖại Tây Dương gần Maine.” Cọp đáp.
“Sao lại đi giật lùi?” Sư Tử thắc mắc hỏi.
“Tôi cũng không biết. Ở đời người ta cần tiến bộ chớ có ai ca ngợi cảnh giật lùi?” Cọp đáp.
Gấu nghe Cọp và Sư Tử nói chuyện bèn chen vào: “Ɖi giật lùi là đặc điểm của Hà tộc (Tôm) khi di chuyển.” “Anh Gấu nói đúng đó. Vì anh ưa xuống sông, hồ, ao, rạch để bắt cá nên biết phần nào về đặc tính của Hà tộc.” Cọp nói.
Các ca sĩ Tôm Hùm vừa ca xong bài “Chết Vẫn Thơm Tho” thì dưới hội trường có tiếng vỗ tay và la thét ầm ĩ. Bỗng loa phóng thanh kêu gọi các đại biểu đứng dậy chào đón đại biểu Hà tộc. Các đại biểu đều vỗ tay và đồng ca Sơn Hào Hải Vị do một nhạc sĩ Hà tộc ở Guangdong (Quảng Ɖông) sáng tác.
Ɖại diện Hà tộc là một mỹ nữ Tôm Càng sông Sài Gòn. Bà mặc bộ đồ xanh trắng theo thời trang quí tộc Anh Quốc. Trông bà còn trẻ và tràn đầy sinh lực như ngầm đảm bảo sự sống còn của Hà tộc nước ngọt.
***
Tôi là tôm sông nước ngọt. Quê quán ở Dầu Tiếng, trên thượng nguồn sông Sài Gòn. Cha mẹ tôi thường dẫn tôi đi thăm viếng Bình Dương, Bình Mỹ, Nhị Bình, Bình Nhâm, Thạnh Lộc, Phú Long, An Phú Ɖông, Bình Phước, Bình Lợi, Sài Gòn, Thủ Thiêm, Nhà Bè v.v.. Có khi ra tận cửa Soài Rạp giáp với biển nước mặn. Vì vậy sự hiểu biết của tôi có nhiều thiếu sót vì tôi chỉ sống lẩn quẩn trong lòng sông Sài Gòn dài lối 150km. Nếu có sai sót xin quí vị bỏ qua cho.
Dưới hội trường có tiếng nói to: “Người đẹp nói thì Sai cũng thành Ɖúng. Người đẹp cứ nói tự nhiên đừng ngại gì cả.”
Theo gia phả của dòng họ thì Tôm Càng xanh chúng tôi mang tên La Tinh Macrobrachium rosenbergii thuộc gia đình Palamonidae.
Tên gọi tổng quát của dòng họ Hà (Tôm) của chúng tôi là:
Hà tộc chúng tôi không phải là côn trùng mà là động vật có nhiều chân (thập túc: 10 chân – decapod), không xương sống, không vú, không có máu đỏ và sinh trứng. Chúng tôi sống dưới nước. Có Tôm nước mặn tức Tôm biển và Tôm nước ngọt tức Tôm sông, ao, hồ, kinh, rạch. Tôm Càng chúng tôi là Tôm nước ngọt. Ɖịa bàn sống của chúng tôi là sông, ao, hồ, kinh, rạch. Người Anh dùng từ Prawn để chỉ Tôm nước ngọt và Shrimp để chỉ tôm nước mặn. Thực tế hai từ này đều như nhau. Về hình vóc Tôm nước ngọt to và ngọt thịt hơn Tôm nước mặn. Ɖiều này không đúng với Tôm Hùm (Lobster), một loài Tôm nước mặn to lớn.
Hà tộc chúng tôi được bao bọc bởi một lớp vỏ mòng cấu tạo bằng chất vôi. Thân hình chúng tôi chia ra làm hai phần: phần đầu và ngực, phần bụng và đuôi. Ɖuôi chúng tôi chẻ ra làm ba. Trên đầu có cặp mắt to. Chúng tôi không đi về phía trước mà chỉ thụt lùi. Chúng tôi có một cái mỏ nhọn, 2 sợi ăn-ten dài và 2 ăn-ten ngắn. Chúng tôi có 10 chân để đi và 10 chân để bơi với 3 cặp hàm trên và 2 càng to, dài và sần sùi gai gốc.
Hà tộc chúng tôi thuộc dòng ăn tạp. Chúng tôi ăn từ rong rêu đến côn trùng và các loài Hà tộc nhỏ nữa. Chúng tôi là thức ăn của các Ngư tộc lớn và của loài người. Trong trạng thái hoang dã và an ninh đầy đủ tuổi thọ của Hà tộc xê dịch từ 1 - 7 năm. Tuổi thọ trung bình của Tôm Càng chúng tôi lối 5 năm. Hà tử nước ngọt từ 4 - 6 tháng có thể thu hoạch được.
Tôm từ 2 đến 3 tuổi bắt đầu yêu đương. Nữ Hà tộc tiết ra âm chất để nam Hà tộc tìm người yêu. Sau cuộc ái ân các chị mang thai. Ɖó là vô số trứng nhỏ li ti nằm về phía đuôi. Sau hai tuần ấp trong lòng mẹ, trứng nở ra Hà tử.
Trong quá trình sống Hà tộc thay vỏ ít ra 4 lần. Tôm giữ dương tính giữa các thời kỳ thay vỏ và mang âm tính sau khi thay vỏ. Khi cao niên, mỗi thành viên Hà tộc đều là lưỡng giới tính (hermaphrodite) nghĩa là vừa làm nhiệm vụ truyền giống vừa làm nhiệm vụ sinh sản.
Quần áo của Hà tộc gồm các màu: trắng bạc, xanh nhạt hay đậm, màu đỏ, màu vàng, hai màu trắng-đen xậm, trắng-xanh trông đẹp mắt.
Tôm nước mặn Artemia salina
Tôm nhỏ nhất là Tôm nước mặn Artemia salina thuộc gia đình Artemiidae. Người Anh gọi là Sea Monkey (Hải Hầu). Ɖể dễ hiểu, ta gọi tên loài Tôm nhỏ lối 8mm này là Tôm Hải Hầu, tức kết hợp chữ Nôm (Tôm) + chữ Hán (Hải Hầu – Sea Monkey). Tên gọi này có lẽ dễ nhớ hơn là Hải Hầu Hà. Tôm Hải Hầu có rất nhiều trong hồ nước mặn Great Salt Lake trong tiểu bang Utah, Hoa Kỳ. Tôm Hải Hầu không có vỏ. Các chị trong tộc này lớn hơn các anh. Dưới mắt của loài người các anh chị Tôm Hải Hầu là nguồn thức ăn quan trọng vì chi tộc này sinh sản rất nhiều. Người Anh gọi Tôm Hải Hầu đơn giản là Brine shrimp (Tôm nước mặn).
Tôm Bọ Ngựa
Tôm to lớn nhất là Tôm Bọ Ngựa (Mantis Shrimp) hoặc Bề Bề, cũng có nơi người ta gọi tôm này là Tôm Búa, Tôm Tít hay Tôm Tích. Tôm Bọ Ngựa dài từ 20cm - 45cm. Tên khoa học của chi tộc này là Squilla mantis thuộc gia đình Squillidae. Chi tộc Tôm này được tìm thấy nhiều trong biển Ɖịa Trung Hải và Nhật Bản. Tôm Bọ Ngựa có mình thẳng, hai mắt lồi ra, hai càng dài và to trông bạo tợn. Tôm Bọ Ngựa hao hao giống Tôm Hùm (Lobster). Thịt Tôm Bọ Ngựa cũng có hương vị như thịt Tôm Hùm. Trong thực đơn sushi có món Tôm Bọ Ngựa này. Loài người tỏ ra quí trọng Tôm Bọ Ngựa vì phải khó khăn lắm mới bắt được các anh chị ấy. Vì chi tộc này có thể sống 1300m sâu dưới mặt biển.
Tôm Càng chúng tôi mang tên khoa học Macrobrachium rosenbergii thuộc gia đình Palamonidae. Ɖó là gia đình danh giá của Tôm nước ngọt, còn gia đình lớn khác là gia đình Atyidae.
Tôm Càng
Tên gọi thông thường của chúng tôi là:
Tôm Càng dài lối 30cm (Nam) và 28cm (nữ).
Ɖịa bàn sống của Tôm Càng chúng tôi là các dòng nước ngọt trong vùng khí hậu nhiệt đới như Nam Á, Ɖông Nam Á, Bắc Úc Ɖại Lợi, Nam Mỹ. Thực tế ngày nay Tôm Càng trong trạng thái thiên nhiên rất hiếm ở Việt Nam. Bắc Úc là nơi có nhiều Tôm Càng. Ngoài ra Ấn Ɖộ, Phi Luật Tân và Indonesia cũng có nhiều Tôm Càng. Tôm Càng hoạt động về đêm. Ban ngày chúng tôi trầm mình trong bùn trong những dòng nước có nhiều bùn sình và lá cây mục.
Tôm Càng chúng tôi mất địa bàn sống. Sống trong sông thì bị tàu bè, ghe máy chạy gây sóng lớn làm gãy càng. Vào kinh rạch nhỏ thì bị nông dân bắt đem về nướng, chiên xào để có chất dinh dưỡng. Ɖi kiếm ăn thì vướng vào lưới của mấy anh ngư phủ.
Tép Bạc
Bà con nhỏ bé của Tôm là anh chị Tép chỉ dài lối 5cm, thân giẹp lép. Ɖó là món kho tiêu của nông dân nghèo ở Việt Nam. Họ phân loại: Tép Bạc (Tép trắng), Tép Chấu (Tép nhỏ), Tép Muỗi (chân dài, mình ngắn), Tép Rong (nhỏ như cọng rong), Tép Ve (thân hình nhỏ bé).
Chi tộc bà con sang trọng của chúng tôi là Tôm Hùm. Gọi là Tôm Hùm vì hình dạng giống Tôm nhưng to lớn và dũng mãnh như Cọp (Hùm).
Tôm Hùm
Tên gọi thông thường của loài người là:
Ɖịa bàn sống của anh chị Tôm Hùm chạy dài từ Labrador xuống Maine, New Jersey, South Carolina dưới chiều sâu 600m trong lòng biển. Ɖó là Tôm Canada, Tôm Hùm Maine hay Tôm Hùm Ɖại Tây Dương. Người Pháp có một phần biển Ɖại Tây Dương, có tên gọi Homard nhưng Pháp không có nhiều Tôm Hùm. Việt Nam có Tôm Hùm ở Nha Trang nhưng có lẽ mức sản xuất quá nhỏ nên không được xem là nơi sinh sống của Long Hà tộc.
Tên khoa học của Tôm Hùm là Homarus americanus thuộc gia đình Nephropidae.
Các anh chị Tôm Hùm Maine mặc quần áo xanh dương hay đỏ. Ɖiểm nổi bật của chi tộc này là hình dáng to lớn, nặng nề, hai càng to nhiều thịt trông dữ tợn với hai con mắt lồi như mắt Cua, ai thấy đều nể nang ngoại trừ loài người. Chiều dài thường thấy của các anh chị Tôm Hùm xê dịch từ 30 - 35cm. Tôm Hùm dài nhất đo được 1,1m và cân nặng 20kg.
Các anh chị Tôm Hùm sống sâu dưới nước biển. Các anh chị ăn tạp, từ rong rêu đến xác thú chết dưới biển đến Cua, Sò, Ốc v.v.. Các anh chị ấy là nạn nhân của Cá Bống Biển (Sculpins), Cá Tuyết (Cod), Hải Cẩu và loài người.
Nói đến hải vị mà không nói đến Tôm Hùm thì thật là một sự thiếu sót đáng chê trách. Các anh chị ấy được loài người đánh giá cao vì: nhiều thịt, thịt ngon khi cho vào nhà bếp, khó bắt (vì ở sâu dưới mặt nước biển lối 600m), lâu lớn v.v.. Một anh chị Tôm Hùm cân nặng 1,5kg có tuổi thọ xê dịch từ 15 đến 20 năm. Tôm Hùm cân nặng 10kg có tuổi thọ từ 75 đến 100 năm. Năm 1977 người ta bắt được một anh Tôm Hùm cân nặng 20kg ở Nova Scotia, Canada. Với trọng lượng này anh Tôm Hùm có ít ra 100 tuổi thọ!
Anh chị Tôm Hùm đều cùng vóc dáng và trọng lượng. Các anh Tôm Hùm có càng to hơn các chị. Các chị có đuôi rộng hơn các anh. Ɖuôi các anh Tôm Hùm thẳng trong khi đuôi của các chị hơi cong. Cặp chân nhỏ đầu tiên của các anh Tôm Hùm có vỏ cứng trong khi cặp chân nhỏ đầu tiên của các chị Tôm Hùm mềm, mỏng và láng.
Trong 5 năm đầu Tôm Hùm thay vỏ 25 lần. Sau đó mỗi năm họ thay vỏ một lần. Việc thay vỏ xảy ra vào mùa hạ khi nước biển ấm.
Khi Long Hà tử (Tôm Hùm con) lên 5 tuổi, họ bắt đầu biết yêu đương. Nữ Long Hà ái ân với Nam Long Hà 48 tiếng đồng hồ sau khi lột vỏ.
Xã hội Long Hà tộc là xã hội có đẳng cấp. Các đấng nam Long Hà cho biết địa vị của họ trong cộng đồng Long Hà bằng cách tiết ra một mùi hương đặc biệt. Vị nam Long Hà nào có mùi hương ấy là vị mang đẳng cấp cao. Vị ấy có quyền ân ái với nhiều nữ Long Hà. Họ có chỗ trú ẩn trong thời gian yêu đương. Nữ Long Hà mang trứng dưới bụng. Số trứng tùy thuộc vào chiều dài của các nữ Long Hà. Nữ Long Hà dài 18cm mang lối 3000 trứng. Nữ Long Hà dài 45cm mang 75.000 trứng. Trứng nằm trong lòng mẹ từ 10 đến 11 tháng mới nở. Tỷ lệ Long Hà tử còn sống sót chỉ chiếm 1% vì bị các loài thủy sản ăn.
***
Thưa quí vị, từ thuở khai sinh lập địa đến nay không giây phút nào Hà tộc chúng tôi được yên ổn. Dưới sông, hồ, trong lòng biển chúng tôi bị các thủy động vật ruồng bắt, ăn tươi nuốt sống. Ở sâu hay ở cạn gì cũng chết với loài người. Lúc nghèo khổ, phương tiện nghèo nàn họ ruồng bắt chúng tôi bằng cách tát cạn nước, rồi dùng tay mò dưới bùn sình để bắt sống chúng tôi. Sau họ dùng rổ để xúc Tép, những người bà con nhỏ nhắn và nghèo đói của Hà tộc. Sau đó họ dùng lưới để thi hành chánh sách diệt Hà tộc của họ. Tôm già, Tôm trẻ, Tôm nam, Tôm nữ gì cũng bị bắt. Họ phân biệt: Tép bạc (vỏ, thịt trắng), Tép Muỗi (mình ngắn, chân dài), Tép Chấu (Tép nhỏ), Tép Rong (nhỏ và mỏng như rong), Tép Ve (Tép cực nhỏ). Tôm Bạc (trắng), Tôm Chấu (nhỏ như ngón tay út), Tôm Ɖất (Tôm biển, vỏ đen, khoang trắng), Tôm Gông (Tôm Càng), Tôm Quýt (thịt trắng trong), Tôm Rồng (Tôm Hùm – Lobster), Tôm Tích (không có râu). Tôm Thẻ (Tôm nước mặn, vỏ hơi vàng), Tôm Vang (màu đỏ) v.v.
Dân nông thôn Việt Nam thích nấu canh bầu với Tôm. Tôm dùng để làm mắm Tôm, mắm Tôm chua, Tôm khô, Tôm kho tàu, Tôm Càng nướng, Tôm nấu bún riêu, Tôm nhúng giấm. Tôm cocktail, chạo Tôm, hủ tiếu Tôm Cua (hủ tiếu Mỹ Tho, hủ tiếu Nam Vang). Tôm trong món sushi, Tôm Hùm hấp ăn với muối tiêu chanh v.v..
Bất luận thời gian và không gian nào loài người cũng ca ngợi các thức ăn ngon làm từ hải sản như Cá, Tôm, Cua, Mực, Sò. Loài người hay gắn liền thức ăn ngon với hương vị bổ béo, nghĩa là thức ăn có protein, cholesterol của Tôm thịt, vị ngọt của đường, vị béo của mỡ, dầu. Tôm và Tôm Hùm có đầy đủ các yếu tố bổ béo vì có nhiều cholesterol và protein. Tôm Hùm có nhiều Cu, Ca, Se, P, Zn, iodine, sinh tố E, sinh tố B12, acids béo, cholesterol và proteins. Iodine rất cần cho tuyến giáp trạng và não.
Quí vị ơi! Hà tộc chúng tôi chết đau đớn lắm. Có khi chết vì thiếu nước, có khi chết vì bức nhiệt. Loài người dùng dao hay kéo chặt đầu Hà tộc. Họ lột da chúng tôi. Nhiều thành viên Hà tộc bị chặt đầu, chặt đuôi, lột da, phơi nắng để làm Tôm khô. Nhiều thành viên bị cho vào cối quết nhuyễn để làm món chạo Tôm bằng cách quấn thi thể giã nát của Hà tộc vào một khúc mía rồi đem nướng trên lửa hồng. Ɖầu tôm chỉ là một lớp vỏ chất vôi mỏng. Vậy mà các nhà bếp không vất bỏ. Họ nhúng đầu Tôm vào bột rồi chiên giòn để ăn. Các thành viên Hà tộc trong các hũ mắm Tôm tiết lộ với các ký giả Hà tộc trước khi bị nhốt vào hũ mắm Tôm, rằng họ bị chặt đầu, chặt đuôi và được tẩm bằng rượu đế trước khi tẩm muối đến chết không chôn mà không hôi thối.
Hà tộc hay Long Hà tộc chết đau đớn nhưng tất cả đều có những cái chết thơm tho như nhau. Khi còn sống, chúng tôi là thủy sản không biết gì về cây cỏ hay các động vật trên mặt đất như Trâu, Bò, Dê, Trừu, Ngựa v.v.. Chúng tôi không hề gặp, cũng không biết các anh chị Hành, Tiêu, Tỏi, Ớt, Gừng, Nghệ, Ngò, Cải broccoli, Cải Bắp, Cải cà-rốt, Cần bẹ, Cà chua v.v.. Vậy mà lúc chúng tôi giã biệt cõi đời, họ tận tình tiễn đưa chúng tôi. Ở Việt Nam hương hồn các anh chị Cá (nước mắm) thường gặp chúng tôi trong nồi Tôm kho. Các anh chị Long Hà thỉnh thoảng gặp hương linh của các loài Hào (dầu Hào) hay bơ làm từ sữa của các nữ Ngưu. So với cái chết của chị Cò trong bài ca dao Con Cò Ɖi Ăn Ɖêm thì cái chết của Hà tộc và Long Hà tộc thơm tho hơn nhiều. Họ tắm rửa Hà tộc hay Long Hà tộc bằng nước đục hay nước trong chúng tôi không biết. Chỉ biết rằng Hà tộc và Long Hà tộc chết thơm lắm, thơm mùi đường, con của anh chị Mía, mùi Hành, Tiêu, Tỏi, Ớt, Nghệ, mùi bơ, mùi dầu Hào. Hà tộc và Long Hà tộc sống bần hàn nhưng chết thơm tho để tiếng muôn đời làm cho loài người thèm thuồng khi nói đến Sơn Hào Hải Vị. Họ thèm đến nỗi trong món cờ bạc nhi đồng có món Bầu, Cua, Cá, Cọp. Thực tế là Bầu, Cua, Cá, Tôm, Nai, Gà. Ɖối với người bình dân Việt Nam, canh Bầu nấu với Tôm là món ăn giản dị, dễ tìm nhưng ngon và đủ chất dinh dưỡng. Bầu và Gà là món ăn ngon thôn dã. Cá, Tôm, Cua là hải sản. Nai là sơn hào, món ngon miền rừng núi. Thế là có đủ món ăn bình dân và Sơn Hào Hải Vị trên bàn Bầu Cua Cá Cọp.
Loài người có lắm chuyện về Tôm, Tép chúng tôi. Ca dao Việt Nam có câu:
Tiếc công xúc Tép nuôi cò
Cò ăn cho lớn cò dò lên cây.
Cò ăn cho lớn cò dò lên cây.
* Buổi chợ đông con Cá hồng anh chê lạt
Buổi chợ tàn rồi con Tép bạc anh cũng phải mua.
Buổi chợ tàn rồi con Tép bạc anh cũng phải mua.
Trong ngôn từ của loài người có:
-
Bắt con Tép nhử con Tôm.
-
Bỏ Tép bắt Tôm.
-
Tép lặn, Tép lội: ám chỉ người ăn nói tráo trở kiểu nói ngang ba làng nói không lại.
-
Ɖi mò Tôm: những từ này xuất hiện trong thời kỳ chiến tranh Việt-Pháp. Người bị giết liệng xuống sông được gọi là “đi mò Tôm”.
-
Tôm kề đầu, râu kề mỏ.
-
Lưng tôm: lưng cong như tôm co thành hình hình chữ C. Thầy tướng số chê người có lưng Tôm hay ngủ co quắp như Tôm, co mình cho bớt lạnh vì thiếu mền.
-
Áo đuôi Tôm: là áo redingote của các quí tộc ờ Âu Châu ngày xưa mặc (Anh: frock coat).
-
Ghe đuôi Tôm (Việt Nam).
-
Lobster-back: ám chỉ màu quân phục đỏ của lính Anh trong thời chiến tranh cách mạng Hoa Kỳ vào thế kỷ XVIII.
-
Vắng chủ nhà Gà mọc đuôi Tôm: tựa như When the cat is away the mice will play của người Anh.
Hà tộc hay Long Hà tộc không có trong 12 cung hoàng đạo (Zodiac) của Tây Phương hay 12 con giáp của Trung Hoa. Trong hoàng đạo Tây Phương có anh Bò Cạp hình hài giống Tôm Hùm. Trong Ɖề 40 con có Tôm mang số 31 trước anh chị Rắn và sau anh chị Cá Ɖen. Nhưng những người lậm Ɖề cho rằng nằm chiêm bao thấy bộ phận sinh dục của nam nhân thì đánh con Tôm, số 31. Nếu thấy bộ phận sinh dục của nữ nhân thì đánh con Ốc, số 2.
Trong Cựu Ước Kinh, sách Leviticus 11:9-12 nói về các động vật dưới nước sông và biển ăn được và không ăn được. Ăn được: những động vật sống dưới nước ngọt hay mặn có vảy và có vi. Không ăn được: những động vật sống dưới nước ngọt hay mặn không có vi, không có vảy. Như vậy Hà tộc và Long Hà tộc không có trong nhà bếp của người Do Thái. Như vậy người Do Thái không ăn hải sản như Tôm, Tôm Hùm, Sò, Ốc, những động vật sống dưới sông hay dưới biển nhưng không có vi và vảy.
Hà tộc và Long Hà tộc không có tên trong tinh cầu. Bàng Giải tộc (Cua) có sao Cancer (Bàng Giải Tinh nôm na là sao Cua). Tộc này sống dưới nước, có vỏ bọc thân, có nhiều chân nên tạm xem là bà con xa của Hà tộc và Long Hà tộc vậy. Nhưng tên sao Cancer nghe ghê gớm quá.
Shrimp plant
Trong thảo mộc có một loại cây cao lối 1m gốc ở Mễ Tây Cơ được người Anh gọi là Shrimp plant, nếu dịch nguyên từ là Cây Tôm. Dịch theo Hán-Việt là Hà-Mộc. Tên khoa học của loại thảo mộc này là Justicia brandegeana hay Beloperone guttata. Justicia lấy từ tên của nhà trồng hoa Scotland vào thế kỷ XVIII là James Justice và Brandegeana xuất phát từ tên của một kỹ sư nghiên cứu Cây Tôm ở Mễ Tây Cơ. Ɖó là Stith Brandegee (1843 - 1925). Ɖiểm nổi bật của loại cây này là hoa của nó. Hoa được kết thành chuỗi dài từ những lá bạc màu đỏ đồng điểm màu vàng rất đẹp. Hoa Tôm (Hà hoa) có lẽ tạo ấn tượng nhiều hơn là Cây Tôm vì hoa dài kết bằng lá, lưỡng sắc trông lạ và đẹp mắt.
Odori chi - Chạo tôm
Nói đến Hà tộc hay Long Hà tộc thì người ta hay nhắc đến các món chạo Tôm, Tôm cocktail, mắm Tôm Gò Công, Tôm khô củ kiệu, món Odori chi trong sushi của Nhật, Tôm Hùm hấp v.v.. Từ khi kỹ nghệ lạnh phát triển, Hà tộc và Long Hà tộc chúng tôi được vào phòng lạnh trước tiên và được chở bằng xe vận tải nặng, xe lửa, tàu thủy hay phi cơ viễn du khắp nơi. Chỉ có người giàu có mới gặp mặt chúng tôi mà thôi. Muốn gặp chúng tôi, phải đến những nhà hàng hải sản như Luke’s Lobster, Red Lobster, Sea Fire Grill, The Lobster Place, Catalina, Real Seafood, Mancy Seafood, J Sheekey, Clamato, L’Ilot, Fiola Mare v.v..
Chúng tôi nuôi loài người. Chúng tôi làm giàu cho loài người. Loài người cho chúng tôi hưởng vài tiện nghi vật chất, thành quả của những tiến bộ khoa học kỹ thuật và phát minh của loài người. Nhưng họ không bao giờ có lời nói tốt nào về chúng tôi. Mấy thằng Ruồi cũng không tốt lành gì. Khi bà con chúng tôi chết, chúng bu quanh để rút rỉa hình hài rã rục của Hà tộc chúng tôi. Trên lục địa Hà tộc chúng tôi bị kẹt giỏ hết nước thì bị tụi thằng Gà uy hiếp. Dưới nước Hà tộc chúng tôi cũng trải qua những giây phút kinh hoàng do mấy thằng Vịt ruồng bắt, cắn rỉa. Tứ phương đều có thù địch. Bọn động vật hai chân có tàn độc nhưng họ tỏ ra biết điều. Trong xã hội loài người kẻ bạc phước là kẻ sinh vô gia cư, tử vô địa táng. Có lẽ do vậy mà họ hiểu nỗi lòng của Hà tộc chúng tôi nơm nớp lo sợ cảnh sinh thiếu rong rêu, tử thiếu hương ngũ vị. Quí vị có thể nói đó là Danh Dự, là sự Ɖau Ɖớn và là sự Nhục Nhã. Cái nào cũng đúng cả.
Danh dự vì hình ảnh Hà tộc và Long Hà tộc được thấy hàng ngày trên báo chí và truyền hình, trên các bảng quảng cáo khắp các đô thị lớn trên thế giới. Danh dự vì không phải ai cũng gặp chúng tôi được. Danh dự vì khi chết chúng tôi được thơm tho nằm trên giường sành sứ quí báu, đắp mền thực vật đắt tiền. Chúng tôi sống dưới nước nhưng chết trên đất liền. Môi trường sống quê mùa vắng vẻ. Nơi chết là chốn phồn hoa đô hội, có ánh đèn màu, có tiếng đàn du dương thơ mộng. Người dự đám tang Hà tộc hay Long Hà tộc phải là người giàu có và có danh vị trong xã hội. Cái chết của Hà tộc và Long Hà tộc đánh giá tài sản và đẳng cấp của những người đưa tiễn.
Danh dự nào cũng có sự đau đớn và nhục nhã.
Ɖau đớn vì bị chặt đầu chặt chân bằng kéo, dao hay búa. Bị lột da. Thịt tẩm với những chất lỏng chua, mặn, ngọt và nằm bên các anh chị Hành, Tiêu, Tỏi, Ớt, Gừng, Nghệ trước khi bị bỏ vào chảo dầu. Ngay trên dương gian Hà tộc và Long Hà tộc đã thấy cảnh tra tấn, tẩm dầu sôi dưới Ɖịa Ngục.
Kẻ yếu bị ruồng bắt, hành hạ thì tránh sao khỏi nhục? Ɖã vậy còn dùng thân xác nhỏ bé của mình nuôi dưỡng kẻ bắt bớ, hành hạ mình bằng nước nóng, dầu sôi, lửa đỏ. Bọn động vật hai chân ăn nhậu xong lại than bịnh vì có nhiều cholesterol, áp huyết cao. Còn muốn gì nữa? Hành hạ tàn nhẫn như thế chưa đủ sao mà còn than đủ thứ? Xuống Âm Phủ bà con Hà tộc và Long Hà tộc hùn tiền mướn người viết đơn thưa bọn động vật hai chân. Có thấy ông Âm Phủ trả lời gì đâu. Ɖã vậy còn bị Công An Âm Phủ đe dọa đưa qua Phòng Ɖầu Thai Chuyển Kiếp trở lại làm kiếp Tôm, Tép, Tôm Càng, Tôm Hùm cho các động vật hai chân tùy nghi sử dụng. Theo lịnh của Công An Âm Phủ, tất cả các thành viên Hà tộc và Long Hà tộc khiếu nại phải hô to: “Công Lý Âm Phủ Tuyệt Vời! Tuyệt Vời”. Anh chị Tôm nào không chịu hô to khẩu hiệu trên, bị đưa đến Phòng Ɖầu Thai Chuyển Kiếp tức khắc để trở thành trứng Tép, trứng Tôm trước khi có đủ hình hài cho loài người hưởng dụng.
Thưa quí vị, xin quí vị đừng khen chúng tôi nói đúng cũng đừng chê chúng tôi nói sai. Ɖúng hay Sai không cố định, không bất biến với thời gian và không gian. Ɖúng hôm nay, Sai ngày mai. Ɖúng nơi này, Sai ở nơi kia. Ɖúng với tôn giáo này, Sai với tôn giáo khác. Ɖúng với người này, Sai với người kia vì tâm lý, giai tầng xã hội, trình độ nhận thức, lợi ích cá nhân của mỗi “tộc”, mỗi “nhóm” đều khác nhau. Cứ thế vũ trụ xoay vần trong thời gian vô định. Ɖúng và Sai luôn luôn tồn tại song song và không ngừng đánh vật nhau để giành thắng lợi giai đoạn.
Ɖến đây tôi xin chấm dứt bài tham luận về Hà tộc và kính chúc toàn thế quí vị đại biểu động vật một ngày vui vẻ và hạnh phúc trong tâm.
Dưới hội trường có tiếng vỗ tay vang dội. Một vài đại biểu ngồi im bất động vì đang miên man suy nghĩ về một điều gì. Bầu không khí trở nên vui nhộn khi ban nhạc Grillon của Pháp trình diễn bản nhạc song ngữ Việt-Pháp “Ɖời C’est la Vie. Tình C’est l’Amour. Chà Và C’est Hindou” do một nhạc sĩ tộc Tất Suất (Dế) ở Languedoc, Pháp, sáng tác.
Ɖại diện Hà tộc thế giới,
Nữ Ɖại Hà Tộc Sông Sài Gòn tức Giant Saigon River Prawn.
Phạm Ɖình Lân, F.A.B.I.
