Trong tiếng Anh, hai chữ "Happy" và "Merry" đều có nghĩa như nhau. Nếu để ý những người ở các quốc gia nói tiếng Anh, thì ai cũng thường nghe những diễn tả (expression) như Happy Birthday, Happy Wedding, Happy Engagement, Happy Meal, Happy Time, Happy Easter. Không ai nghe người Anh, Mỹ thay chữ "Happy" bằng chữ "Merry" trong các dịp hay các sinh hoạt vừa nói trên.
Nhưng mỗi khi đến mùa Giáng Sinh, thì ai cũng nghe nói đến Merry Christmas. Đôi khi cũng có người nói "Happy Christmas". Vậy thì chữ "Merry Christmas" có vẻ như là duy nhất (unique) được dùng mỗi năm trong dịp lễ Giáng Sinh mà thôi.
Người viết bài nầy, nhân dịp Giáng Sinh 2017, xin được mạn phép nói sơ qua về lịch sử của "Merry Christmas", coi như là để gia tăng kiến thức tổng quát của chúng ta.
Theo Mental Floss (một công ty Mỹ có trụ sở ở New York, chuyên in bằng kỹ thuật digital và cũng là một cơ quan truyền thông thương mại điện tử (e-commercial media company), thì từ ngữ "Happy" mang ý nghĩa "điều kiện tình cảm" (emotional condition), trong khi đó từ ngữ "Merry" mang ý nghĩa chỉ cách ứng xử (behaviour).
Thêm vào đó, từ ngữ "Happy" đến từ chữ "hap" có nghĩa may mắn (luck) hay hàm ý "có phước" (good-fortune). Trong khi đó "Merry" có nghĩa là bày tỏ niềm hạnh phúc tích cực hơn mà có thể được hiểu như làm nên hạnh phúc hay tạo dựng hạnh phúc (merry-making).
Chữ nghĩa luôn thay đổi hay cải biến theo thời gian. Vào thế kỷ 18 và 19, người ta bắt đầu thay chữ Merry thành Happy cho ngày Christmas như ta thấy cho tới ngày nay. Tuy thế, không phải vì vậy mà Merry Christmas bị phai mờ trong văn chương hay ngôn ngữ thường ngày. Hiện nay chúng ta vẫn thấy Merry Christmas và Happy Christmas dùng song song với nhau.
Vì chữ "Happy" được giai cấp thượng lưu ở Anh ưa chuộng hơn chữ "Merry", nên Hoàng Gia Anh đã tiếp nhận từ ngữ nầy như là một cách để chúc tụng tất cả dân chúng bất kể thành phần nào trong xã hội.
Hàng năm, Nữ Hoàng Anh có một bài diễn văn gửi đến dân chúng nhân dịp Giáng Sinh, được gọi là Queen's Christmas Message và cuối bài luôn luôn dùng "Happy Christmas" để chúc mừng.
Ai cũng nói người Mỹ cấp tiến hơn người Anh. Thế nhưng người Mỹ thích gìn giữ "cái nguồn gốc của Merry", cho nên trong ngày lễ Giáng Sinh (25 December), người Mỹ gặp nhau ở ngoài đường đều chào nhau bằng "Merry Christmas" hay nói gọn "Merry" bởi lẽ người Mỹ xem chữ "Merry" có ý nghĩa sâu đậm trong cảm nghĩ và tâm tư chen lẫn với lịch sử hay truyền thống (sentimental meaning). Nếu ai để ý thì thấy tinh thần yêu mến quốc gia của người Mỹ trang trọng hơn nhiều so với dân chúng của các quốc gia ở Âu Châu ngày nay.
Tôi ở nước Anh trên 38 năm, nhưng chưa bao giờ thấy bất cứ người dân nào đeo lá cờ Anh trên áo của họ khi đi ra ngoài giống như người Mỹ. Ngay cả những viên chức cao cấp của chính phủ Anh cũng không. Thỉnh thoảng còn thấy một ít người Anh trẻ tuổi còn dùng lá cờ Vương Quốc Anh may thành chiếc quần short!
Nhân mùa Giáng Sinh, tôi xin cầu chúc tất cả độc giả của Đặc San Lâm Viên và gia đình tận hưởng những ngày nghỉ rất vui vẻ và ấm cúng và một năm mới hạnh phúc.
Nguyễn Trung
