Chìa khóa của việc thực hành tiết kiệm là khả năng tách biệt nhu cầu khỏi mong muốn. Đó là một trong những châm ngôn sống của Benjamin Franklin (Ảnh: Lovelyday12 / Shutterstock)
Đó là biện pháp phòng vệ thoát khỏi nguy cơ nợ nần, và đơn giản là một món quà thường mang lại sự tự do. Thực hành cả hai sẽ cho chúng ta có được niềm vui ở mọi nơi mọi lúc.
Ngạn ngữ cổ của Tân Anh Cát Lợi có câu ”Dùng cho hết, sử dụng đến khi hao mòn, làm cho đủ hoặc là không”. Cũng chủ đề tương tự, châm ngôn “ăn chắc, mặc bền, có làm mới có hưởng” được cho là câu ưa thích của Calvin Coolidge, Tổng Thống thứ 30 Hoa Kỳ. Nổi tiếng với đức tính tiết kiệm và sự đơn giản Tổng Thống Benjamin Franklin cho rằng: “Một xu tiết kiệm được là một xu kiếm được” hay “Thà nhịn đói đi ngủ còn hơn phải thức dậy trong nợ nần”. Tổ chức thanh thiếu niên lớn nhất tại Hoa Kỳ là Hội Nam Hướng Đạo đã đưa Tính tiết kiệm là một trong 12 điều Luật cần thực hiện.
Và mọi chuyện theo thời gian đã thay đổi như thế nào.
Tình trạng nợ công
Vào tháng 7 năm 2020, nợ công của Hoa Kỳ là 26.48 nghìn tỷ đô la, tăng 4.45 nghìn tỷ đô la so với năm trước đó.
Nợ thẻ tín dụng của người dân Hoa Kỳ lên đến mức kỷ lục, gần 1 nghìn tỷ USD.
Khoảng 43 triệu người dân Hoa Kỳ đến tuổi trưởng thành gánh khoản nợ tổng hợp của sinh viên là 1.5 nghìn tỷ đô la.
Và nếu bạn từng thắc mắc một nghìn tỷ đô la trông như thế nào, hãy lên mạng tìm hiểu thêm.
Những lúc như thế, chúng ta có nhớ đến Benjamin Franklin, khi ấy Franklin đã ở đâu?
Gánh nặng nợ nần
Suốt 20 năm, vợ chồng tôi vật lộn với gánh nặng nợ nần. Trong thời gian đó, chúng tôi điều hành một nhà nghỉ nhỏ và một cửa hiệu sách, đồng thời làm công việc bán thời gian với mức lương khá tốt, vậy nhưng, hàng tháng vẫn gặp khó khăn trong khi thanh toán thẻ tín dụng và trả tiền thế chấp. Sau cái chết đột ngột của Kris vào năm 2004, tôi cố bám trụ với nhà nghỉ thêm một năm nữa, nhưng việc duy trì hoạt động kinh doanh trở nên bất khả thi.
Vào một ngày, người hàng xóm giàu có đi ngang qua và dừng chân bên nhà nghỉ của tôi, và rồi thương vụ chuyển nhượng đã hoàn thành sau một giờ đồng hồ. Với số tiền có được từ việc bán căn nhà nghỉ, tôi đã trả hết nợ nần. Kể từ đó, tôi hủy bỏ thẻ tín dụng và bắt đầu làm gia sư tại nhà toàn thời gian. Với hoàn cảnh như vậy cộng thêm việc lập kế hoạch tài chính không tốt từ bản thân – giống như rất nhiều người dân Hoa Kỳ – tôi sẽ luôn phải làm việc.
Thêm một lưu ý là: trong những năm đó, tôi thường xuyên bị những cơn đau đầu hành hạ, có đôi lần sự việc nghiêm trọng đến mức tôi phải đi ngủ giữa ban ngày. Kể từ khi bán doanh nghiệp cá nhân và thoát khỏi nợ nần, trong 14 năm qua, số lượng đau đầu mà tôi phải chịu đựng chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Đầu tư an toàn
Tiếp theo là một câu chuyện khác.
Tôi có một người bạn, anh đã tốt nghiệp đại học, đã kết hôn và tìm được công việc ổn định là nhân viên kinh doanh. Hai vợ chồng anh làm công việc toàn thời gian, họ sống đạm bạc để tiết kiệm tiền và sau đó mua một căn nhà có ba căn hộ chung cư đã xuống cấp. Họ sống trong một căn hộ, hai căn còn lại thì cho thuê. Họ vẫn tiếp tục tiết kiệm tiền để mua những ngôi nhà cũ, những khu chung cư nhỏ – một số đầu tư lướt sóng và một số thì cho thuê. Hiện tại họ đang sở hữu 14 bất động sản kiểu như vậy và vẫn có ý định đầu tư nhiều hơn nữa. Họ thuê một cơ quan dịch vụ để lo việc cho thuê, bảo trì, sửa chữa những căn hộ. Cuối năm nay, bạn tôi dự định sẽ nghỉ hưu với công việc kinh doanh và tiếp tục hoạt động trên thị trường bất động sản.
Anh ấy 32 tuổi.
“Mary và tôi sống rất đơn giản,” anh ấy nói. “Chúng tôi chỉ phải trả tiền thế chấp, bảo hiểm, và chu cấp nhu cầu cơ bản cho lũ trẻ. Tôi không có ham muốn về một lối sống xa hoa hưởng thụ. Dù sao đi nữa, chúng tôi luôn sẵn sàng cho mọi thứ”.
Chi tiêu hợp lý
Chúng ta có thể tìm thấy đủ loại blog khen ngợi ý tưởng tiết kiệm của những người kiểu như bạn của tôi. Chẳng hạn, tại “Chọn sự đơn giản tự nguyện”, (Choosing Voluntary Simplicity) có nhiều bài báo khác nhau viết về sự tiết kiệm, về những niềm vui của cuộc sống giản dị: “Những điều đơn giản quan trọng”, “Hành trình đến một cuộc sống không mắc nợ”, “Sự tiết kiệm có nghĩa là bạn không có những điều tốt đẹp?” và rất nhiều bài viết khác. Nhiều trang web khác đưa ra các chủ đề tương tự: sống với hiện tại, giải thoát bản thân khỏi những tài sản không cần thiết, kiểm soát tài chính, tiết kiệm và đầu tư.
Mặc dù hiện nay đại dịch ảnh hưởng đến rất nhiều gia đình, có những câu chuyện buồn và những khó khăn, người thân hoặc bạn bè ra đi, thất nghiệp, nỗi cô đơn và trầm cảm. Nhưng bên cạnh đó, việc cách ly cũng cho chúng ta cơ hội để xem xét, lựa chọn các cách tiết kiệm, những cách có thể trước đây chúng ta đã từng bỏ qua.
Khi chúng ta làm việc tại nhà nhiều hơn có phải để tiết kiệm tiền đi lại, quần áo, ăn uống không? Con cái của chúng ta vẫn có thể có được một sự giáo dục tại gia tốt hơn và ít tốn kém hơn so với việc đi học tại các trường Tiểu Học và Trung Học không? Chúng ta có thực sự cần chi số tiền cắt cổ để tham gia chương trình đào tạo Đại Học không? Liệu chúng ta có nên ăn uống lành mạnh và ít tốn kém hơn khi chúng ta không thường xuyên đến nhà hàng không? Chúng ta có thể mua sắm quần áo ở các cửa hàng đồ cũ không? Chúng ta có nên dành dụm số tiền mà chúng ta đã chi vào năm ngoái cho các sự kiện thể thao, phim ảnh và các hoạt động giải trí khác không?
Có một số khoản chi nhỏ, có vẻ như không đáng kể, nhưng xin hãy nhớ Ben Franklin đã cảnh báo, “Hãy coi chừng những khoản chi nhỏ; một rò rỉ nhỏ sẽ đánh chìm một con tàu lớn”.
Tiết kiệm hiệu quả
Chìa khóa của việc thực hành tiết kiệm là khả năng tách biệt nhu cầu khỏi mong muốn. Đó là một trong những châm ngôn sống của Benjamin Franklin.
Chìa khóa của việc thực hành tiết kiệm chính là khả năng tách biệt nhu cầu khỏi mong muốn, Franklin hiểu rất rõ điều này. Chúng ta có thực sự cần một chiếc xe mới không? Chúng ta thấy cần thiết phải có một ngôi nhà năm phòng ngủ cho bốn thành viên trong gia đình không? Và chúng ta có nhất thiết cần thưởng thức món bít tết cùng rượu vang tuyệt hảo vào cuối tuần không?
Chúng ta hay bị nhầm lẫn khái niệm tiết kiệm với keo kiệt hoặc tham lam. Chúng ta nhớ đến Ebenezer Scrooge trong phim Giáng sinh yêu thương (The Christmas Carol), ông la mắng người phụ tá vì đã đốt than sưởi, ăn những bữa ăn rẻ tiền, sự giàu có không mang đến niềm vui (hoặc chỉ là niềm vui nhỏ bé) cho Scrooge. Nhiều người trong chúng ta quá coi trọng tiền tài, số khác lại thấy mình không thể hào phóng với người khác. Chúng ta có thể làm từ thiện, giúp đỡ một người bạn đang trải gặp khó khăn, hoặc gửi quà cho con cháu mình vào những dịp đặc biệt.
Chúng ta có thể chi tiền cho những thứ xa xỉ nho nhỏ. Trong những tháng đóng cửa vì dịch bệnh nghiêm trọng ở Virginia, có những lúc tôi rất không thoải mái với mái tóc không được cắt tỉa của mình, cảm thấy như đang đội một chiếc mũ trên đầu. Khi nói chuyện này với con gái, con bé kể cho tôi nghe về một người bạn của nó, đó là người mẹ trẻ đã ly hôn, nhận cắt tóc tại nhà cho khách hàng. Tôi đã có một buổi cắt tóc thật tuyệt vời với những câu chuyện thú vị, chi phí trả thêm là $5 và một khoản tiền boa nhỏ. Tôi nghĩ sau này tôi sẽ không phải ra ngoài tiệm để cắt tóc.
Niềm vui giản dị
Franklin và rất nhiều người đã chia sẻ về ba cách cơ bản để gia tăng tài sản cá nhân: kiếm nhiều hơn, chi tiêu ít hơn hoặc thực hành kết hợp cả hai. Những điều này, cá nhân mỗi chúng ta đều có khả năng thực hiện được.
Đối với độc giả trẻ, xin hãy lấy sai lầm của tôi làm bài học cảnh báo. Ngay bây giờ hãy suy nghĩ làm thế nào để bạn có được một cuộc sống không nợ nần và bắt đầu lập kế hoạch tài chính cho tuổi già thảnh thơi. Hãy học hỏi kinh nghiệm từ những người đã thành công thực hiện việc này.
Đối với những độc giả lớn tuổi, đặc biệt là những người đã qua tuổi 60, không còn nguồn thu nhập, chúng ta chịu trách nhiệm về việc chúng ta như thế nào, làm gì và ở đâu, đồng thời trân trọng những gì chúng ta có. Trong trường hợp của tôi, tôi không có nhiều tiền, nhưng tôi đang sống một cuộc sống vui vẻ, tôi đón chào ngày mới với thú vui đơn giản: ly cà phê bên hiên nhà vào buổi sáng, đọc sách và viết lách, đi dạo quanh khu phố theo khuyến nghị của bác sĩ, trò chuyện với gia đình và bạn bè qua điện thoại.
Tính tiết kiệm là một biện pháp phòng vệ thoát khỏi nguy cơ nợ nần, và đơn giản là một món quà thường mang lại sự tự do. Thực hành cả hai sẽ cho chúng ta có được niềm vui ở mọi nơi mọi lúc.
Jeff Minick có bốn người con và một trung đội cháu chắt. Trong 20 năm qua, ông đã dạy lịch sử, văn học và tiếng Latinh qua các buổi hội thảo cho học sinh giáo dục tại nhà ở Asheville, N.C. Hiện ông cộng tác viết bài trên Front Royal, Va. Hãy truy cập trang JeffMinick.com để theo dõi blog của ông.
Jeff Minick _ Ngân Hà
